شعر عرفانی و صوفیانه در دوره مشروطیت
محل انتشار: فصلنامه شعرپژوهی (بوستان ادب)، دوره: 5، شماره: 3
سال انتشار: 1392
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 110
فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JBASH-5-3_004
تاریخ نمایه سازی: 17 خرداد 1401
چکیده مقاله:
شعر عرفانی و صوفیانه در دوره ی مشروطیت احمد رضی* هادی قلی زاده** دانشگاه گیلان چکیده در دوره ی مشروطیت به دلیل رواج تجددگرایی و فراگیری تفکرات اجتماعی متاثر از غرب، تصوف و به پیروی از آن، شعر عارفانه به گوشه ای خلوت از جامعه پناه برد؛ اما به رغم به حاشیه رانده شدن عرفان و تصوف، در آثار سرایندگان این دوره، شعرهای عارفانه ی بسیاری وجود دارد. این مقاله بر آن است تا وضعیت شعر عرفانی را در دوره ی مشروطیت، مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. در این مقاله مهم ترین زمینه ها و عوامل عرفان گریزی و تصوف ستیزی روشن فکران عصر مشروطه و نیز برخی از دلایل به حاشیه رانده شدن شعر عرفانی در این دوره، مورد بررسی قرار می گیرد و با سیری در آثار سرایندگان برجسته ی این دوره، بازتاب مضامین عرفانی و تغییرات و دگردیسی های صورت گرفته در مفاهیم آن بررسی میگردد. این سرایندگان به سه گروه صوفیان، عالمان دینی و ادیبان، تقسیم بندی شده اند. شاعران ادیب نیز در سه گروه، تقسیم بندی شده اند: برخی از آنان در عین سرودن شعرهای انقلابی، به پیروی از سنت شعر کلاسیک فارسی، اشعار عارفانه نیز میسرایند؛ برخی، گاه، نیم نگاهی به اشعار عارفانه دارند و دسته سوم، در تعارض با اندیشه های صوفیانه به نقد و نفی تصوف می پردازند. مهم ترین انتقاد آنان به تصوف، توصیه های صوفیان به فردگرایی، سیاست گریزی، خودشکنی، جهان وطنی، خردستیزی، گوشه گیری زنان از اجتماع، رواج روحیه ی تسلیم و رضا و کم توجهی به کسب و کار است. این بررسی نشان می دهد که تصوف در عصر مشروطیت، رونق و رواج گذشته ی خود را از دست داد؛ اما اندیشه ها و مضامین عارفانه از ذهن و ضمیر بسیاری از شاعران این دوره بیرون نرفت و به اشکال مختلف،حضور خود را در بخشی از اشعار این دوره حفظ کرد. واژه های کلیدی: شعر مشروطه، تصوف، تجددگرایی، ادبیات عرفانی. * دانشیار زبان و ادبیات فارسی. ahmadrazi۹@gmail.com (نویسنده ی مسئول) ** دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی. gholizadeh_hadi@yahoo.com تاریخ دریافت مقاله: ۱/۴/۹۱ تاریخ پذیرش مقاله: ۱۸/۱۱/۹۱
نویسندگان
احمد رضی
دانشگاه گیلان
هادی قلی زاده
دانشگاه گیلان
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :