ارائه یک روش نوین برای ارزیابی و پایش جامع خشکسالی حوضه آبریز دریاچه ارومیه با استفاده از شاخص تلفیقی خشکسالی SDI

خشکسالی یک رویداد پیچیده است که در اثر به هم خوردن تعادل آب ایجاد شده و همواره بر بخش­های کشاورزی، اکولوژیکی و اجتماعی-اقتصادی تاثیر­گذار می­ باشد. اگرچه تا کنون، شاخص­ های خشکسالی به دست آمده از داده­ های سنجش از دور برای پایش خشکسالی کشاورزی یا هواشناسی مورد استفاده قرار گرفته­ اند، ولی شاخصی که بتواند به طور مناسبی بازتاب کننده اطلاعات جامع از خشکسالی از جنبه هواشناسی تا کشاورزی باشد، کمتر مورد استفاده قرار گرفته است. در تحقیق حاضر، به­ منظور پایش جامع خشکسالی حوضه آبریز دریاچه ارومیه از شاخص خشکسالی تلفیقی (SDI) به­ عنوان شاخص سنتز شده از شاخص وضعیت پوشش گیاهی (VCI)، شاخص وضعیت دمایی (TCI) و شاخص وضعیت بارش (PCI) بر اساس روش آنالیز مولفه اصلی (PCA) استفاده شده است. بدین منظور، ابتدا سری داده ­های ماهواره ­ای MOD۱۳A۳، MOD۱۱A۲ و TRMM۳B۴۳ طی دوره­ ی آماری ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۲ دانلود شد. پس از پردازش اولیه، شاخص ­های خشکسالی با استفاده از داده ­های LST، NDVI و TRMM محاسبه و نقشه­ های شدت خشکسالی ماهانه تهیه شدند. به منظور اعتبارسنجی شاخص SDI، رابطه همبستگی این شاخص با شاخص SPI در بازه­ زمانی ۳ ماهه طی فصل رشد بدست آمد. همچنین روابط همبستگی SDI با میزان عملکرد دیم دو گیاه گندم و جو بررسی شد. نتایج حاکی از وقوع خشکسالی در سال­ های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۱ در حوضه آبریز دریاچه ارومیه می­ باشد. نتایج بررسی اعتبارسنجی بیانگر وجود همبستگی ۸۰% میان دو شاخص SDI و SPI می­ باشد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که شاخص SDI، به ­عنوان شاخص جامع پایش خشکسالی، بازتاب کننده اثرات خشکسالی بر کشاورزی می ­باشد.