تحلیل روایات تفسیری فریقین پیرامون مفهوم گریه آسمان و زمین در آیه ۲۹ سوره دخان

پژوهش حاضر به روش تحلیل محتوا به بررسی روایات تفسیری فریقین درباره گریه آسمان و زمین ذیل آیه ۲۹ سوره دخان پرداخته است. بر اساس این روایات، آسمان و زمین در مرگ مومنان، پیامبران، صالحان، حضرت یحیی و امام حسین(ع) گریه می کنند. در مقابل، برای موجودات خبیثی نیز چون فرعون گریه نکردند و این نشان از حقارت آنهاست. با آنکه بر پایه آیاتی که به هدایت موجودات اشاره دارند، تمامی موجودات دارای شعور هستند. برخی از اندیشمندان گریه موجودات فاقد شعور همچون آسمان و زمین را مشکل دانسته و آن را به گریه اهل آسمان ها و زمین توجیه کرده اند. برخی نیز آن را تعبیری کنایی شمرده اند. برخلاف تلقی غیر حقیقی بودن، روایات فراوانی در منابع روایی فریقین به شکل مستفیض نقل شده که بر اساس آنها، پس از شهادت امام حسین(ع) وقایعی همچون سرخی افق به هنگام طلوع و غروب خورشید رخ داد. این وقایع بر گریستن حقیقی اجزای هستی به ویژه آسمان و زمین بر امام حسین(ع) اشاره دارند. در این میان، تمامی موارد بیان شده که مفسران فریقین در مفهوم آیه ذکر کرده اند، به عنوان مصداق های برای گریه در آیه محسوب می شود. هر چند گریه آسمان ها و زمین بر امام حسین(ع) مصداق اتم تلقی می گردد.