تحلیل ساختار واژگان و مفاهیم مقالات علم اطلاعات و دانش شناسی بر اساس تحلیل شبکه اجتماعی در پایگاه وبگاه علم در دو دوره قبل و بعد از پیدایش وب (۱۹۹۳-۱۹۹۷ و ۲۰۰۹-۲۰۱۳)

هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی و مقایسه ساختار نگاشت های علمی هم واژگانی مقالات علم اطلاعات و دانش شناسی در وبگاه علم (web of science) در دو دوره قبل و بعد از پیدایش وب است. همچنین، به طور خاص به تاثیرگذاری فناوری وب بر مطالعات این رشته در دوره اخیر نیز پرداخته شده است. روش : پژوهش حاضر توصیفی بوده و از لحاظ نوع کاربردی است که در آن از رویکرد هم­ واژگانی علم سنجی بر اساس فنون تحلیل شبکه های اجتماعی بهره گرفته شده است. جامعه پژوهش به صورت سرشماری شامل ۹۰۰۲ مقاله علم اطلاعات و دانش شناسی در دوره قبل از پیدایش وب (۱۹۹۳-۱۹۹۷) و ۱۶۴۷۵ مقاله در دوره بعد از پیدایش وب (۲۰۰۹- ۲۰۱۳) در وبگاه علم است. تحلیل های آماری شامل آزمون های آماری همبستگی، کای دو، و همچنین شاخص های مرکزیت است. در فرایند انجام پژوهش از نرم افزارهایRavar Premap، SPSS، Excel، UCINET و NetDraw استفاده شده است. یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد مفاهیم «کتابخانه» و «اطلاعات» محور مطالعات قبل از پیدایش وب را تشکیل می دهند؛ در دوره اخیر نیز مفاهیم «وب»، «اطلاعات»، «پژوهش»، «تحلیل استنادی»، «دانش»، «کتابخانه»، «مجلات»، و «فناوری» محور مطالعات قرار گرفته­ اند. یافته ها نشان می دهد در دوره پس از پیدایش وب علاوه بر افزایش مثبت و معنی دار مفاهیم وب محور، شاهد حضور مفاهیم جدید در بطن بروندادهای علمی علم اطلاعات و دانش شناسی هستیم. اصالت/ارزش: نتایج پژوهش حاضر بر اهمیت توجه بیشتر به زمینه های مطالعاتی نوین این حوزه شامل سازماندهی دانش، سنجش علم و فناوری، منابع وب محور، اینترنت و فناوری اطلاعات، و توسعه فنی کتابخانه ­ها تاکید می­نماید. زمینه­های مطالعاتی یاد شده تاثیر مستقیم در آموزش، پژوهش و ارائه خدمات کتابخانه­ ها دارند؛ لذا، برنامه ریزان تیم­ های آموزشی و پژوهشی این حوزه می ­توانند در زمینه­ های یاد شده به توسعه حوزه­ های مطالعاتی نوین آموزشی و پژوهشی اقدام نمایند.