تحلیل پایداری نظام تولید گندم (Triticum aestivum L.)و جو (Hordeum vulgare L.) دیم در ایران

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 119

فایل این مقاله در 25 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_AGRY-14-1_008

تاریخ نمایه سازی: 28 خرداد 1401

چکیده مقاله:

در کنار افزایش تولید، توجه به اثرات زیست محیطی و به حداقل رساندن آن نیز از مسائل مهم و ضروری در برنامه­ریزی و سیاست گذاری بخش کشاورزی است. در این مطالعه، پایداری تولید گندم و جو دیم که بخش اعظم سطح زیر کشت غلات دیم کشور را به خود اختصاص می دهد با استفاده از شاخص ردپای اکولوژیک چند کارکردی برای سال زراعی ۹۶- ۱۳۹۵ بررسی شد. برای انجام تحلیل پایداری از داده های موجود در منابع اطلاعاتی شامل سامانه وزارت جهاد کشاورزی، آمارنامه کشاورزی و نیز آمار و اسناد انتشار یافته در بانک های اطلاعاتی داخلی و خارجی استفاده شد. در این تحقیق، زمین بهره­ور زیستی به عنوان شاخص ردپای اکولوژیک مستقیم و میزان زمین لازم برای جذب مواد زائد حاصل از فرآیند تولید به عنوان ردپای غیرمستقیم در نظر گرفته شد. پس از محاسبه شاخص ردپای اکولوژیک برای یک هکتار مزارع گندم (Triticum aestivum L.) و جو دیم (Hordeum vulgare L.)، شاخص ردپا بر مبنای واحدهای مختلف کارکردی، عملکرد، محصول و سود محاسبه شد. نتایج این مطالعه نشان داد که دامنه شاخص ردپای اکولوژیک تولید یک هکتار گندم دیم بین ۵۷/۲ در استان خراسان جنوبی تا ۸۷/۲ هکتار جهانی در استان البرز بود و برای تولید یک هکتار جو دیم در کشور از ۵۷/۲ در استان ها خراسان جنوبی تا ۷۳/۲ هکتار جهانی در استان مرکزی متغیر بود. شاخص ردپای اکولوژیک بر مبنای عملکرد نشان داد که تولید یک تن گندم­دیم در استان های مازندران، اردبیل و گلستان در وضعیت پایدارتری نسبت به سایر استان­ها قرار دارد. همچنین پایداری زیست محیطی تولید یک تن جو دیم استان های مازندران، البرز و گیلان در وضعیت مطلوب تری در سطح کشور قرار دارد. نتایج همبستگی نشان داد که بین شاخص ردپای اکولوژیک و ردپای اکولوژیک عملکرد در تولید گندم دیم رابطه معنی داری وجود دارد، ولی این رابطه در مورد جو دیم مشاهده نشد. همچنین رابطه معنی داری بین ردپای اکولوژیک بر مبنای عملکرد و سود مشاهده نشد که عدم مدیریت هزینه در تولید دو محصول گندم و جو دیم را نشان می دهد. بر این اساس، می توان نتیجه گرفت که کاربرد نهاده­های شیمیایی در این استان ها تنها سبب افزایش آلایندگی شده و افزایش سودآوری را به دنبال نداشته است، بنابراین توصیه می شود با توجه به شرایط اقلیمی این مناطق، میزان بهینه کاربرد نهاده­های کشاورزی در بین کشاورزان پیشنهاد و ترویج شود. 

کلیدواژه ها:

انتشار گازهای گلخانه ای ، ردپای اکولوژیک ، هکتار جهانی

نویسندگان

محمد جعفر اصفهانی

گروه اقتصاد منابع طبیعی و محیط زیست، موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، تهران، ایران.

حامد جوادی

گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • Ahmadi, K., Abadzadeh, H., Abdashah, H., Kazemian, A., and Rafiee, ...
  • Alhajj Ali, S., Tedone, L., Verdini, L., and De Mastro, ...
  • Aşıcı, A.A., and Acar, S., ۲۰۱۸. How does environmental regulation ...
  • Bilgili, F., and Ulucak, R., ۲۰۱۸. Is there deterministic, stochastic, ...
  • Bilgili, F., Ulucak, R., and Koçak, E., ۲۰۱۹. Implications of ...
  • Cerutti, A.K., Bagliani, M., Beccaro, G.L., and Bounous, G., ۲۰۱۰. ...
  • Cerutti, A.K., Beccaro, G.L., Bagliani, M., Donno, D., and Bounous, ...
  • Colombo, U., ۲۰۰۱. The Club of Rome and sustainable development. ...
  • Danish Baloch, M.A., and Wang, B., ۲۰۱۹. Analyzing the role ...
  • Danish, A., and Wang, Z., ۲۰۱۹. Investigation of the ecological ...
  • Esfahani, S., and Khazaee, J., ۲۰۱۹. Application of multifunctional ecological ...
  • Gan, Y., Liang, C., Mar, W., Malhi, S., Niu, J., ...
  • González-Vallejo, P., Marrero, M., and Solís-Guzmán, J., ۲۰۱۵. The ecological ...
  • Houshyar, E., Dalgaard, T., Tarazkar, M.H., and Jorgensen, U., ۲۰۱۵. ...
  • Huijbregts, M.A.J., Hellweg, S., Frischknecht, R., Hungerbühler, K., and Hendriks, ...
  • Karimi, V., Sadrabadi Haghighi, R., Bazregar, A.B., and Dargahi, M., ...
  • Martin-Gorriz, B., Soto-García, M., and Martínez-Alvarez, V., ۲۰۱۴. Energy and ...
  • Mohammadi, A, Rafiee, S., Jafari, A., Keyhani, A., Mousavi-Avval, S.H., ...
  • Mohammadi, A., Rafiee, S., Jafari, A., Dalgaard, T., Knudsen, M.T., ...
  • Monfreda, C., Wackernagel, M., and Deumling, D., ۲۰۰۴. Establishing national ...
  • Moore, J., Kissinger, M., and Rees, W.E., ۲۰۱۳. An urban ...
  • Nabavi-Pelesaraei, A., Abdi, R., Rafiee, S., and Mobtaker, H.G., ۲۰۱۴. ...
  • Naderi Mahdei, K., Bahrami, A., Aazami, M., and Sheklabadi, M., ...
  • Nguyen, T.L.T., and Hermansen, J.E., ۲۰۱۲. System expansion for handling ...
  • Niccolucci, V., Galli, A., Kitzes, J., Pulselli, R.M., Borsa, S., ...
  • Patterson, M., McDonald, G., and Hardy, D., ۲۰۱۷. Is there ...
  • Pishgar-Komleh, S.H., Omid, M., and Heidari, M.D., ۲۰۱۳. On the ...
  • Rajaniemi, M., Mikkola, H., and Ahokas, J., ۲۰۱۱. Greenhouse gas ...
  • Rashid, A., Irum, A., Malik, I.A., Ashraf, A., Rongqiong, L., ...
  • Šarauskis, E., Masilionytė, L., Juknevicius, D., Buragienė, S., and Kriauciuniene, ...
  • Toth, G., and Szigeti, C., ۲۰۱۶. The historical ecological footprint: ...
  • Ulucak, R., and Apergis, N., ۲۰۱۸. Does convergence really matter ...
  • Ulucak, R., and Bilgili, F., ۲۰۱۸. A reinvestigation of EKC ...
  • Vafabakhsh, J., and Mohammadzadeh, A., ۲۰۱۹. Energy flow and GHG ...
  • Xia, L., Xia, Y., Ma, S., Wang, J., Wang, S., ...
  • Zafar, M.W., Zaidi, S.A.H., Khan, N.R., Mirza, F.M., Hou, F., ...
  • نمایش کامل مراجع