تحلیل و بررسی ایجاد مناطق حاشیه نشینی و ضرورت تعیین برنامه های توانمندسازی با استفاده از مشارکت و برنامه های اجتماع محور (کلان شهر تهران و حومه)

گسترش سریع شهرها در سراسر جهان با رشد سریع سکونت گاه های غیررسمی همراه بوده است. رشد بی رویه این سکونت گاه هاضمن برهم زدن مبلمان شهری و تخریب محیط زیست، مسائل اجتماعی و فرهنگی زیادی را خصوصا در زمینه افزایش آسیب هایاجتماعی درپی داشته است. راهکارهای ارائه شده دراین خصوص، از حذف و تخریب تا بهسازی و توانمندسازی این سکونت گاهها تنوعداشته است. عدهای آنها را به عنوان یک معضل اجتماعی قلمداد میکنند و به تخریب و یا رها کردن آنها به حال خود معتقدند. و عده ایدیگر از صاحب نظران براین باورند علیرغم اینکه این سکونت گاهها دارای مشکلات و مسائل فراوانی می باشند، اما امروزه به عنوان یک راهحل شناخته و تنها راه خانه دار شدن گروهی از افراد تهیدست جامعه قلمداد شده و تخریب آنها در سطح جهان و ایران نه عملی و نهانسانی است؛ و با برنامه ریزی های دقیق و منسجم میتوان از توان و ظرفیت این سکونت گاه ها در راستای توانمندسازی آنان استفادهنمود. تجارب اخیر در این زمینه حاکی از غلبه دیدگاه توانمندسازی و توجه به برنامه های اجتماع محور در مواجهه با مسئله سکونتگاه های غیررسمی است. در این دیدگاه اساس بر مشارکت ساکنین خصوصا رهبران محلی و متنفذین در برنامه ریزی واجرای برنامه هامی باشد. این امر سبب تسهیل همکاری ها و تشریک مساعی شده و زمینه را برای ابتکار عمل برای غلبه بر مسائل و مشکلات اجتماعمحلی فراهم میکند. به این ترتیب موجب افزایش کیفیت زندگی و کاهش آسیب های اجتماعی سکونت گاه های غیررسمی میشود. دراین مقاله سعی شده است تا با تکیه بر رویکردهای اجتماع محور، برنامه توانمندسازی در سکونت گاه های غیررسمی کلان شهرتهران موردبررسی قرار گیرد. براساس مطالعات سازمان ملل «اسکان غیررسمی» چالش اصلی هزاره سوم خواهد بود و پیش بینی شده است که تا سال ۲۰۲۱ رقم کل ساکنین اسکان غیررسمی جهان تقریبا به یک میلیارد و چهارصد میلیون نفر افزایش خواهد یافت.