استفاده از ترکیب جمعیت و الگوی پراکنش بی مهرگان کفزی، به منظور ارزیابی زیستی و پایش کیفیت آب رودخانه شاهرود (استان قزوین)

ارزیابی زیستی منابع آب با استفاده از بی مهرگان کفزی یکی از مناسب ترین و مرقوم به صرفه ترین روش های مطالعات اثرات انسانی بر پیکره ی اکوسیستم آبی است. در مطالعه حاضر، به منظور ارزیابی زیستی رودخانه شاهرود (استان قزوین) ترکیب جمعیت بزرگ بی مهرگان کفزی این رودخانه بررسی شد. جهت نمونه برداری از کفزیان، ۸ ایستگاه تعیین شد و نمونه گیری ، به صورت فصلی و با استفاده از نمونه بردار سوربر با سه تکرار در هر ایستگاه و به مدت یک سال به انجام رسید. نمونه های استحصالی در محلول فرمالین ۴% فیکس و جهت شناسایی و شمارش به آزمایشگاه منتقل شدند. در مجموع تعداد ۱۱۶۳۶ نمونه از موجودات کفزی شناسایی شدند که شامل ۳۲ جنس از ۳۱ خانواده ، ۹ راسته، ۵ رده و ۴ شاخه بودند. از مهمترین این کفزیان به ترتیب فراوانی میتوان به Trichoptera (۲۷/۴۲%)، Diptera (۷۷/۲۳%) ، Ephemeroptera (۶۴/۱۶%) و Pelecoptera (۷۴/۱۱%) اشاره کرد. از ایستگاه های بالادست به طرف پایین دست؛ مقادیر شاخص های زیستی _ جمعیتی و فراوانی ارگانیزم های حساس کاهش و فراوانی ارگانیزم های مقاوم افزایش یافت. شاخص زیستی BMWP/ASPT در ایستگاه ۴ (۰۶/۷) بیشترین و در ایستگاه ۸ (۵۱/۳) کمترین مقدار را داشت به گونه ای که در ایستگاه های ۲ و ۸ که به ترتیب فاضلاب های مزارع کشاورزی و شهری - صنعتی را دریافت میکردند کیفیت آب تنزل یافت. بر اساس میانگین سالانه شاخص زیستی BMWP/ASPT (۵۱/۵) کیفیت کلی آب در رودخانه شاهرود در طبقه آب های با آلودگی اندک قرار گرفت.