اثر دوره بحرانی رقابت علف های هرز بر عملکرد، اجزای عملکرد و عملکرد روغن سیاهدانه (Nigella sativa L.)

به منظور تعیین اثر دوره های رقابت علف های هرز بر عملکرد، اجزای عملکرد و عملکرد روغن و نیز تعیین دوره بحرانی کنترل علف های هرز سیاهدانه بر اساس افت عملکرد روغن، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و ۱۲ تیمار در سال زراعی ۸۹-۱۳۸۸ در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش در دو سری شامل دوره های کنترل و تداخل علف های هرز تنظیم شدند. سری اول شامل شش تیمار بود که از زمان سبز شدن تا صفر، ۱۴، ۲۸، ۴۲، ۵۶ و۷۰ روز پس از سبز شدن در کرت ها، علف های هرز کنترل شدند و سپس به آن ها تا زمان برداشت سیاهدانه اجازه رشد داده شد. سری دوم نیز شامل شش تیمار بودکه از زمان سبز شدن تا دوره های ذکر شده به علف های هرز در کرت ها اجازه رشد داده شد و سپس تا زمان برداشت، این علف های هرز کنترل شدند. نتایج آزمایش نشان داد که دوره های کنترل و تداخل علف های هرز عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و نیز عملکرد روغن سیاهدانه را به طور معنی داری تحت تاثیر قرار دادند. همچنین افزایش دوره های رقابت در هر دو سری تیمار های کنترل و تداخل علف های هرز منجر به کاهش معنی دار و همزمان تعداد شاخه جانبی و تعداد فولیکول در بوته، تعداد دانه در فولیکول، وزن دانه در فولیکول، وزن هزار دانه و شاخص برداشت شد. بر حسب ۵/۲، ۵ و ۱۰ درصد افت عملکرد قابل قبول روغن، شروع دوره بحرانی کنترل علف های هرز در سیاهدانه به ترتیب ۱۲، ۱۵ و ۲۰ روز پس از کاشت (معادل ۷۷/۱۰۰، ۰۲/۱۲۵ و ۴۹/۱۶۸ درجه روز-رشد) تعیین شد. همچنین پایان دوره بحرانی کنترل علف های هرز سیاهدانه نیز بر حسب افت عملکرد روغن در سطوح ذکر شده به ترتیب ۷۶، ۷۴ و ۷۰ روز پس از سبز شدن (معادل ۵۰/۱۰۰۰، ۰۲/۹۵۵ و ۸۷۷ درجه روز-رشد) محاسبه گردید. کاهش عملکرد دانه، بیولوژیک و نیز عملکرد روغن می تواند نشان دهنده قدرت ضعیف سیاهدانه در رقابت با علف های هرز باشد.