بررسی و تحلیل برهان وجودی؛ مقایسه دیدگاه (ابن سینا، ملاصدرا) با (آنسلم، دکارت، لایب نیتس)

اثبات وجود خداوند یکی از مهمترین مباحثی است که در طول تاریخ فلسفه چه در عالم اسلام و چه در مغرب زمین به آن توجهشده است. پیشینه بحث از برهان وجودی به متون و منابع نخستین و اصلی اسلامی باز می گردد و نیز اثبات می گردد که بحث اثباتخدا با استفاده از مفاهیم واجب و ممکن در سخنان فارابی مطرح شده است. اما ابن سینا برای اولین بار در جهان اسلام به این مسئلهاهتمام جدی ورزید و نام برهان وجودی خود را «صدیقین» گذاشت و ملاصدرا برهان ابن سینا را تقریری از این برهان امکان می داند، نه برهان وجودی. تقریر ملاصدرا، نخستین تقریر به مفهوم واقعی از این برهان است. در مغرب زمین، آنسلم، نخستین کسیاست که به تقریر برهان وجودی پرداخت و نخستین فیلسوفی که به بازسازی برهان آنسلم براساس مفاهیم وجود کامل و نامتناهیپرداخت، دکارت بود. لایب نیتس، معتقد بود که اولین مرحله برهان وجودی، اثبات امکان عام واجب الوجود است. او ضمن آنکهتلازم میان ضرورت و امکان را نفی کرد، اثبات آن را در مورد خداوند را یک استثنا و توجیه پذیر می دانست.