چرایی مبنا بودن سیره تفهیم و تفاهم عقلا در تفسیر قرآن

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 125

فایل این مقاله در 31 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_TQH-19-1_006

تاریخ نمایه سازی: 31 خرداد 1401

چکیده مقاله:

سیره تفهیم و تفاهم عقلا به معنای روش و بنای عموم خردمندان در گفتگو، معاملات و روابط اجتماعی آنان، بدون در نظر گرفتن مذهب، زبان، محدوده جغرافیایی و... به شمار می رود. این پژوهش با استعانت از رهیافت درون دینی به همراه روش تحلیلی-منطقی، در پی بیان دلایل مبنا بودن این شیوه در نزول و فرایند تفسیر و فهم آیات وحی است. اثبات این موضوع، اهمیت بسزایی در شیوه فهم و تعیین مراد خداوند متعال از بیان آیات قرآن دارد. به همین منظور، پس از آشنایی با مفهوم بنای عقلا و تبیین تفاوت معنایی آن با مفاهیم مشابه مانند عرف و حکم عقلی، دلایل عقلی و نقلی جهت اثبات ادعا، بیان می گردد. نتایج این پژوهش می تواند ضمن تبیین مبانی و تاکید بر روش های صحیح تفسیر قرآن از شیوه های ناصواب، امکان ارزیابی دقیق تر مکاتب تفسیری را فراهم آورد. تاکید بر تعین معنا به طوری که باعث یکتایی معنا و یا محدودتر شدن دایره معانی محتمل الفاظ و عبارات قرآن گردد، دیگر نتیجه این پژوهش خواهد بود. هر روش تفسیر متن که به همه یا بخشی از سیره تفهیم و تفاهم عقلا پایبند نباشد در مقابل نظریه مختار خواهد بود، که می توان از تکثرگرایی بی ضابطه معنایی و خواننده محوری هرمنوتیک منظرگرا یا عدم توجه اخباریون به حجیت ظواهر آیات وحی نام برد. سرانجام پایبندی مفسر به بنای عقلا و نتایج حاصل از آن، می تواند باعث تزلزل بنیان های بسیاری از سوالات و شبهات مربوط به شیوه قرائت و فهم متون دینی باشد.

نویسندگان

مهدی عبداللهی پور

استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم، ایران.

مرتضی شیرودی

دانشیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم، ایران.

خلیل عقیلی فرج

دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • آقایی بجستانی، مریم؛ روحانی مقدم، محمد؛ ترحمی، زهرا (۱۳۹۶ش). «بازپژوهی ...
  • آیتی، سید محمدرضا؛ جهانخواه، علی (۱۳۹۰ش). «چیستی بنای عقلا»، مجله ...
  • ابن عاشور، محمد بن طاهر (بی تا). التحریر والتنویر، بی ...
  • ابن فارس، احمد (۱۴۰۴ق). معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبدالسلام محمد ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم (۱۴۱۴ق). لسان العرب، بیروت: دار ...
  • ایزدی فرد، علی اکبر؛ فرامرز قراملکی، احد (۱۳۸۷ش). «چالشهای نوین ...
  • بابایی، علی اکبر (۱۳۹۰ش). مکاتب تفسیری، قم: پژوهشگاه حوزه و ...
  • بابایی، علی اکبر (۱۳۹۴ش). قواعد تفسیر قرآن، قم: پژوهشگاه حوزه ...
  • بحرانی، سید هاشم (۱۴۱۶ق). البرهان فی تفسیر القرآن، تحقیق قسم ...
  • تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (۱۴۱۰ق). غررالحکم و دررالکلم، تحقیق ...
  • ثقفی، ابراهیم بن محمد (۱۳۹۵ش). الغارات، تحقیق جلال الدین محدث، ...
  • جوادی آملی، عبدالله (۱۳۹۳ش). تفسیر تسنیم، قم: نشر اسراء ...
  • حرعاملی، محمد بن حسن (۱۴۰۹ق). وسائل الشیعه، قم: موسسه آل ...
  • حسکانی، عبیدالله بن عبدالله (۱۴۱۱ق). شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تحقیق ...
  • حسینی زبیدی، محمد مرتضی (۱۴۱۴ق). تاج العروس من جواهر القاموس، ...
  • حکیم، محمدتقی (۱۹۷۹م). الاصول العامه للفقه المقارن، بیروت: موسسه آل ...
  • حویزی، عبد علی بن جمعه (۱۴۱۵ق). نورالثقلین، تحقیق سید هاشم ...
  • دعاس، احمدعبید؛ حمیدان، احمدمحمد؛ محمودالقاسم، اسماعیل (۱۴۲۵ق). اعراب القرآن الکریم، ...
  • دیلمی، حسن بن محمد (۱۴۱۲ق). ارشاد القلوب الی الصواب، قم: ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد (۱۴۱۲ق). المفردات فی غریب القرآن، ...
  • سبحانی تبریزی، جعفر (۱۳۹۶ش).آرشیو دروس خارج فقه آیت الله سبحانی ...
  • سعیدی روشن، محمدباقر (۱۳۹۱ش). زبان قرآن و مسائل آن، قم: ...
  • شازلی، سید بن قطب (۱۴۱۲ق). فی ظلال القرآن، بیروت: دارالشروق ...
  • صدر، سی محمدباقر (۱۴۰۶ق). دروس فی علم الاصول، بیروت: دارالکتاب ...
  • صدر، سید محمد باقر (۱۴۳۱ق). دروس فی علم الاصول، تصحیح ...
  • صدر، سیدمحمدباقر (۱۴۰۱ق). المعالم الجدیده فی الاصول، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات ...
  • طباطبایی، سید محمد حسین (۱۴۱۷ق). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۷۲ش). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ...
  • طبری، ابوجعفر محمد بن جریر (۱۴۱۲ق). جامع البیان فی تفسیر ...
  • طریحی، فخرالدین (۱۳۷۵ش). مجمع البحرین، تهران: کتابفروشی مرتضوی ...
  • طوسی، محمد بن الحسن (۱۴۱۴ق). الامالی، قم،: دارالثقافه ...
  • علیدوست، ابوالقاسم (۱۳۸۵ش). فقه و عقل، قم: پژوهشگاه فرهنگ و ...
  • عیاشی، محمد بن مسعود (۱۳۸۰ش). تفسیرالعیاشی، تحقیق سید هاشم رسولی ...
  • فخلعی، محمد تقی (۱۳۸۹ش). «پژوهشی در چیستی سیره عقلا و ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد (۱۴۱۰ق). کتاب العین، قم: انتشارات هجرت ...
  • فضل الله، سید محمد حسین (۱۴۱۹ق). من وحی القرآن، بیروت: ...
  • کاظمی، محمد علی (۱۴۰۴ق). فوائد الاصول، تقریرات اصولی محمد حسین ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷ق). الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری ...
  • مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی (۱۴۰۳ق). بحار الانوار الجامعه ...
  • مظفر، محمد رضا (۱۳۸۶ش). اصول فقه، ترجمه محسن غرویان و ...
  • معرفت، محمد هادی (۱۴۲۹ق). التفسیر والمفسرون، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی ...
  • مغنیه، محمد جواد (۱۴۲۴ق). تفسیر الکاشف، تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • مفید، محمد بن محمد (۱۴۱۳ق). الاختصاص، تحقیق علی اکبر غفاری ...
  • مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴ش). تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • ملکی اصفهانی، مجتبی (۱۳۹۳ش). فرهنگ اصطلاحات اصول، قم: مرکز بین ...
  • نجارزادگان، فتح الله (۱۳۹۰ش). بررسی تطبیقی مبانی تفسیر قرآن در ...
  • واعظی، احمد (۱۳۹۲ش). نظریه تفسیر متن، قم: پژوهشگاه حوزه و ...
  • ولایی، عیسی (۱۳۸۷ش). فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، تهران: نشر نی ...
  • نمایش کامل مراجع