واکنش فصل رشد در برابر خشکسالی و ترسالی اقلیمی مورد مطالعه: منطقه ی بلوچستان مرکزی

سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 146

فایل این مقاله در 14 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_GDIJ-12-37_004

تاریخ نمایه سازی: 5 تیر 1401

چکیده مقاله:

منطقه ی بلوچستان مرکزی با مساحتی بالغ بر۴۲۵۱۰ کیلومتر مربع دارای اقلیم گرم و خشک است. تابش عمودی و افزایش میزان جذب تابش، شدت گرمای بسیار زیاد، بارش ناچیز و در نتیجه پوشش گیاهی فقیر از خصوصیات این منطقه می­باشد. این در حالی است که وقوع بارش­های ناگهانی تحت تاثیر قرارگیری زبانه کم­فشار گنگ- پاکستان می­تواند تاثیر مثبتی بر رشد و توسعه ی پوشش گیاهی منطقه داشته باشد. این امر رفتارهای متعارض و چندگانه اقلیمی و در حال نوسان را برای منطقه به ارمغان آورده است. وجود چنین شرایط ویژه­ای لزوم پرداختن  به بررسی رابطه رفتارها (نوسان­ها و ناهنجاری­های) بارش و دما با تغییرات پوشش مرتعی بالقوه را با استفاده از معادله اقلیمی  Qgsتوجیه می­نماید.   با توجه به اینکه ارزش­های Qgs به دست آمده برای دوره ی اقلیمی  ۷۶- ۱۳۶۶ (دوره ی ترسالی منطقه) پایین­تر از دوره ی اقلیمی ۸۲-۱۳۷۷ (دوره یخشکسالی منطقه) می­باشد، بنابراین تنش ناشی از خشکسالی در مناطقی که ارزش­های  Qgs بالاتر بوده، بیشتر است و بالعکس در مناطقی که ارزش­هایQgsپایین­تر بوده، مراتع منطقه از وضعیت بهتری برخوردار بوده است. بر این اساس در طی سال­های آماری مورد بررسی، سایت­های مراتع واقع در محدوده ی شهرستان ایرانشهر نسبت به سایت­هایی که در محدوده ی شهرستان نیکشهر واقع شده­، با تنش کم­آبی بیشتری مواجه شده­اند. در نتیجه طی رفتارهای نامنظم چند سال اخیر بارش، آسیب بیشتری به مراتع شهرستان ایرانشهر وارد شده است.  از طرفی به دلیل اختلاف ارتفاع ناچیز بین دو منطقه، عامل ارتفاع نتوانسته مراتع ایرانشهر را از آسیب­های ناشی از تنش کم­آبی در مقایسه با مراتع نیکشهر که از ارتفاع کمتری برخوردار است، محافظت نماید. چراکه افزایش میانگین دما در منطقه ی ایرانشهر نسبت به منطقه ی نیکشهر،  اثر افزایش ارتفاع ناچیز را در این منطقه خنثی نموده است.

کلیدواژه ها:

خشکسالی ، ترسالی ، فصل رشد ، معادله طبیعی فصل رشد ، پوشش گیاهی بالقوه