بررسی نقش فرهنگ سازمانی بر کاهش فساد اداری

فرهنگ چندین نقش مهم و عمده را در سازمان ها به عهده دارد و آشکارترین آن این است که در سازمان یک حس همانندی را برای اعضا فراهم می کند. دومین نقش مهم فرهنگ در سازمان این است که مولد تعهد در جهت رسالت سازمان است و سومین نقش مهم فرهنگ در سازمان عبارت است از روشن کردن و تقویت استانداردهای رفتار. مورد اخیر، برای افراد تازه وارد ضروری است. در جامعه مصرفی امروز، رشد بی رویه نیازهای مادی وگرایش انسانها به برطرف ساختن هرچه بیشتر نیازهای مادی سرعت بیشتری گرفته و در این میان پول، حرف اول را می زند. برای انسانی که امکان افزایش درآمد بیشتر برایش میسر نیست و راههای مشروع کسب درآمد بیشتر نیز بر او بسته است، چه راهی وجود دارد که او بتواند بر رفع نیازهای روبه رشد زندگی فائق آید؟ تجربه های به دست آمده از کشورهای مختلف نشانگر این است که فساد امری پیچیده، پنهان و متنوع است. از این رو، مبارزه با آن نیز باید امری مستمر، طولانی و پیچیده باشد. درحقیقت، فساد (در ابعاد اداری و ابعاد دیگر جامعه) مانند عفونت است که اگر به اندام و پیکر جامعه راه یابد، اعضای آن را یکی پس از دیگری عفونی کرده و از کار می اندازد و چه بسا گسترش این عفونت، کل پیکره جامعه را فاسد کند. فرهنگ سازمانی به دلیل ماهیت اثرگذاری قوی که می تواند بر رفتار و عملکرد اعضای سازمان داشته باشد، نقش مهمی در کنترل درونی رفتارهای کارکنان و پیشگیری از بروز فساد اداری دارد. فرهنگ سازمانی که پیوندی نزدیک با فرهنگ عمومی جامعه دارد، عامل مهمی در شکل دهی به رفتار سازمانی محسوب می شود و از نقش مهمی در پدیدآوردن دگرگونی در رفتارهای نامطلوب و ایجاد ثبات در رفتارهای موردنظر سازمان برخوردار است. مهم ترین مسایلی که می توانند به عنوان زمینه ساز رفتارهای آمیخته با فساد همچون رشوه تلقی شوند عبارتند از: تنگناهای اقتصادی، تشدید قوانین و مقررات غیرضروری، غیرقابل انعطاف بودن مقررات و ضوابط، گسترش روحیه زیاده خواهی افراد، ساختار تقلیدی سازمان و مناسب نبودن آن با شرایط فرهنگی و ارزشی جامعه، عدم مشارکت مردم و عدم آگاهی مردم از قوانین، عدم دخالت مردم در نظرسنجی ها، عدم ارایه گزارشات مستمر از سازمان ها به مردم، عدم نظارت بر سازمان و نبود نظام ارزشیابی مداوم و مستمر و امثال این مسایل که نهایتا ابعاد فساد اداری و انواع آن را گسترش می دهند.