فرهنگ و اخلاق زیست محیطی در اسلام

با وجود قوانین و مقررات زیست محیطی و تلاش افراد و گروههای مختلف در جهت حفاظت از محیط زیست، مشکلات و بحران های زیست محیطی ادامه داشته و تعاملات انسان با محیط اطرافش روز به روز به بشرو محیط اطرافش آسیب بیشتری می رساند. بعضی فقدان علم و آگاهی را علت مشکلات دانسته و بعضی مشکل را نه علم، بلکه عمل می دانند. در این راستا عمل، بدون انگیزه و نیروی محرکه درونی تحقق پذیر نیست. (ان الله لا یغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم) درحقیقت خداوند حال هیچ قومی را تغییر نمی دهد تا آنان حال خود را تغییر دهند. به عبارت دیگر تا درون انسان ها متحول نشود، برون آنها دگرگون نخواهد شد و مطمئنا انگیزه های اعتقادی و قلبی نسبت به انگیزه های مادی از قوت بیشتری برخوردارند. انگیزه های قوی همچون یقین قلبی و ایمان دراسلام، دینی که مبانی و زیرساخت های اخلاقی و فرهنگی آن با نظام فطری طبیعت هماهنگ است، ازاین جمله اند. انسان باید با رعایت قوانین و مقررات حاکم و با توجه به فطرت طبیعی آفرینش هر جزء، از آنها در جهت رشد و تعالی خود استفاده کند و این استفاده به گونه ای نباشد که بهره مندی دیگران از محیط زیست را به خطر اندازد. انسان علاوه بر حق بهره-مندی از محیط زیست، وظیفه نگهداری و حفاظت از آن را نیز بر عهده دارد تا شکر نعمت های خداوند را بجا آورده باشد. در این مقاله دیدگاه اسلام در رابطه با فرهنگ و اخلاق زیست محیطی از جمله، راهکار مشکلات زیست محیطی، عمران و آبادانی و جایگاه حیوانات در هستی، با استفاده از آیات قرآن، احادیث و مصادیق گوناگون بررسی شده است تا با نگاهی تازه به محیط اطرافمان، با انگیزه ای قوی و استوار در جهت سالم سازی محیط زیست بکوشیم.