واکنش عملکرد، روغن و پروتئین دانه کلزا به سطوح مختلف نیتروژن و بور در منطقه اهواز

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن و بور بر عملکرد، پروتئین و روغن دانه کلزا هیبرید هایولا ۴۰۱، پژوهشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی ۸۵-۱۳۸۴ در مزرعه پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین اجرا گردید. عوامل آزمایش شامل نیتروژن در سه سطح (۱۵۰، ۲۰۰ و ۲۵۰ کیلوگرم در هکتار) و بور در چهار سطح (۰، ۵/۲، ۵ و ۱۰ کیلوگرم در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که با افزایش نیتروژن تا ۲۵۰ کیلوگرم در هکتار، عملکرد دانه (۲۸۹۰ کیلوگرم در هکتار) به طور معنی داری افزایش یافت. از طرفی عملکرد دانه به طور معنی داری تحت تاثیر مصرف بور قرار گرفت. به نحوی که بیشینه عملکرد دانه (۲۷۶۰ کیلوگرم در هکتار) با مصرف ۱۰ کیلوگرم بور در هکتار به دست آمد. اثر متقابل نیتروژن و بور بر عملکرد دانه معنی دار نشد. با این حال، بیشینه عملکرد دانه با مصرف ۲۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار و ۱۰ کیلوگرم بور در هکتار با میانگین حدود ۳۱۰۰ کیلوگرم در هکتار حاصل شد. در مجموع با مقایسه میانگین تیمارهای مورد بررسی، مشاهده شد که تیمار ۲۰۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار و ۱۰ کیلوگرم بور در هکتار، عملکرد دانه و روغن بالاتری را نسبت به تیمار ۲۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار و عدم مصرف بور تولید کرد. درصد روغن و پروتئین دانه به مقدار زیادی تحت تاثیر مصرف نیتروژن قرار گرفت. به نحوی که با افزایش کاربرد نیتروژن، درصد پروتئین و روغن دانه به ترتیب افزایش و کاهش معنی داری را نشان دادند. در حالی که بین سطوح مختلف بور از نظر اثر بر درصد پروتئین و روغن دانه تفاوت معنی داری وجود نداشت. نتایج همچنین نشان داد که رابطه عملکرد دانه و درصد پروتئین و روغن دانه به صورت معادله درجه دو می باشد. این رابطه به شدت تحت تاثیر نیتروژن قرار گرفت. به نحوی که با افزایش نیتروژن، کاهش درصد روغن و به ویژه پروتئین دانه در سطوح بالای عملکرد دانه کندتر بود. هر چند اثر بور بر رابطه بین عملکرد و درصد پروتئین و روغن دانه کمتر از اثر نیتروژن بر این رابطه بود، ولی با افزایش کاربرد بور نیز تا اندازه ای از نرخ کاهش درصد پروتئین و روغن دانه کلزا در سطوح بالای عملکرد کاسته شد.