اثر تاریخ کاشت ومیزان بذر بر عملکرد واجزای عملکرد دانه دو رقم کلزا(Brassica napus L.) در شرایط منطقه سیستان

به منظوربررسی اثر تاریخ کاشت ومیزان بذر برعملکرد واجزای عملکرد دو رقم کلزا در شرایط آب و هوایی منطقه سیستان آزمایشی بصورت اسپلیت فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار طی سال های ۱۳۸۵-۱۳۸۳ اجرا شد. تاریخ کاشت به عنوان عامل اصلی درچهار سطح(۱۵ مهر، ۳۰ مهر ماه، ۱۵ آبان و ۳۰ آبان ماه)و عامل فرعی شامل رقم و میزان بذر به صورت فاکتوریل بود. رقم در دو سطح ( RGS۰۰۳ و Hyola۴۰۱) و میزان بذر در سه سطح ( ۶، ۸ و ۱۰ کیلوگرم در هکتار) بود. هر کرت فرعی دارای ۶ خط ۶ متری با فواصل خطوط ثابت ۲۰ سانتی متر بود. کاشت با دست در تاریخ های مورد نظر و بصورت هیرم کاری انجام گرفت. نتایج آزمایش حاکی از اثرمعنی دار تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه شامل، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه و سایر صفات اندازه گیری شده بود. با تاخیر در کاشت عملکرد دانه روند کاهشی داشت، به طوری که بیشترین عملکردانه با میانگین ۳۹۴۳ کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت دوم (۳۰ مهر) وکمترین عملکرد دانه در تاریخ کاشت چهارم (۳۰آبان) با میانگین ۱۸۳۰کیلوگرم در هکتار بدست آمد. بطوریکه میانگین عملکرد دانه به ازاء هر هفته تاخیر در کاشت ۴/۳ درصد کاهش یافت. اثر رقم بجز بر تعداد دانه در خورجین، درصد روغن و ارتفاع بوته بر سایر صفات اندازه گیری شده معنی دار نبود. رقم RGS۰۰۳ با میانگین ۳۲۴۹ کیلوگرم نسبت به هیبرید Hyola۴۰۱ با میانگین ۳۰۶۲ کیلوگرم در هکتار برتری نشان داد. اثر میزان بذر نیز بجز بر وزن هزار دانه، ارتفاع بوته و تعداد بوته درمترمربع بر سایر اجزای عملکرد دانه و صفات اندازه گیری شده، معنی دار نشد. با این وجود بیشترین عملکرد دانه با میانگین ۳۲۸۲ کیلوگرم در هکتار در میزان بذر بالا یعنی ۱۰کیلوگرم در هکتار بدست آمد. اثرمتقابل تاریخ کاشت × رقم بر تعداد خورجین در بوته، اثرمتقابل میزان بذر × رقم بر ارتفاع و اثر متقابل تاریخ کاشت × میزان بذر × رقم بر وزن هزاردانه معنی دار و بر سایر اجزای عملکرد دانه و صفات اندازه گیری شده معنی دار نبودند. نتایج حاصله از این آزمایش نشان دادکه تاریخ کاشت ۳۰ مهر برای ارقام RGS۰۰۳ وHyola۴۰۱ با میزان بذر ۱۰کیلوگرم در هکتار برای شرایط منطقه سیستان قابل توصیه می باشد.