اصطلاح هورقلیا در اندیشه شیخ احمد احسایی و سهروردی

به نظر می رسد واژه «هورقلیا» یکی از مفاهیم کلیدی برای حل بسیاری از دشواری ها و موارد نامفهوم در اند یشه و آرای شیخ احمد احسایی است؛ زیرا وی بارها در مواردی همچون حیات دنیوی امام عصر (عج)، معراج جسمانی رسول خدا (ص) و معاد جسمانی، کوشیده است همه آنها را با همین حیات و جسم هورقلیایی توجیه و تفسیر کند. از این رو، با فهم و درک مفهوم این واژه کلیدی می توان در بسیاری از موارد ، در بررسی آثار و عقاید وی از آن بهره جست. برای نخستین بار سهروردی در حکمت اشراق خویش از عالم هورقلیا سخن به میان آورده و به شرح و بسط آن پرداخته است. اما مروج این اصطلاح شیخ احمد احسایی است. در این مقاله می کوشیم معنا و مفهوم واژه «هورقلیا» را، که بارها در آثار سهروردی و شیخ احمد احسایی، موسس فرقه شیخیه، به کار رفته است، تبیین کنیم. سپس دیدگاه وی را در این زمینه برسی کرده، در انتها چگونگی توجیه معراج رسول خدا و معاد جسمانی با استفاده از این مفهوم را، نقد می کنیم.