اثر نوع کود نیتروژن و مصرف کود زیستی بر عملکرد و کیفیت آفتابگردان (Helianthus annuus L.)

به منظور بررسی تاثیر روش های مختلف تغذیه خاک و باکتری های افزاینده رشد Plant Growth Promoting Rhizobacteria (PGPR) بر عملکرد دانه و روغن و ترکیب اسیدهای چرب آفتابگردان (Helianthus annuus L.)، آزمایشی در سال های زراعی ۱۳۸۶-۱۳۸۵ و ۱۳۸۷-۱۳۸۶ در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران اجرا گردید. این آزمایش به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا در آمد. عامل اصلی شامل کود در پنج سطح ۱۰۰ درصد آلی (F۱)، ۷۵ درصد آلی+۲۵ درصد شیمیایی (F۲)، ۵۰ درصد آلی+۵۰ درصد شیمیایی (F۳)، ۲۵ درصد آلی+۷۵ درصد شیمیایی (F۴)، ۱۰۰ درصد شیمیایی (F۵) و عامل فرعی شامل دو سطح تلقیح بذور با باکتری های افزاینده رشد (I۱) و عدم تلقیح بذور (I۰) بود. نتایج به دست آمده نشان داد که عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد روغن و میزان پروتئین به طور معنی داری در روش های تلفیقی بیشتر از تیمارهای شیمیایی و آلی بود. بیشترین و کمترین میزان روغن (۱/۵۱ و ۳/۴۶ درصد) به ترتیب در تیمار ۱۰۰ درصد آلی و تیمار ۵۰ درصد آلی+۵۰ درصد شیمیایی به دست آمد، در حالی که در رابطه با میزان پروتئین (۹/۲۰ و ۳/۱۸ درصد) نتیجه معکوس بود. با افزایش سهم کود آلی در روش های مختلف تغذیه ای و با استفاده از کود زیستی باکتریایی، میزان اسیدهای چرب اشباع به طور معنی داری کاهش و اسیدهای چرب غیر اشباع (اولئیک و لینولئیک) افزایش یافتند. بیشترین میزان اسید لینولئیک (۶/۵۲ درصد) و اسید اولئیک (۸/۳۹ درصد) به ترتیب در تیمار های ۵۰ درصد آلی+۵۰ درصد شیمیایی و ۱۰۰ درصد آلی بدست آمد. نتایج نشان داد که تلقیح بذرها با کود زیستی باکتریایی موجب افزایش عملکرد دانه (۸/۷ درصد) و روغن (۳/۱۱ درصد)، عملکرد بیولوژیک، میزان پروتئین (۹/۴ درصد) و روغن (۶/۲ درصد) و بهبود کیفیت روغن گردید. بنابراین به نظر می رسد که در مدیریت تولید آفتابگردان، با استفاده از روش های مختلف تغذیه ای نیتروژن می توان روغن هایی با کیفیت متنوع برای مصارف مختلف تولید کرد.