نگاهی به مقوله هویت در شهرسازی

یکی از موضوعات و مفاهیم مورد توجه بشر، موضوع هویت است و فعالیتهای انسان در جهت احراز و یا معرفی هویت و مکان و مقامی است که آرمانهای منبعث از جهانبینی او برایش تعیین می کند. لذا توجه به باطن و معنای اشیاء و اعمال میتوانند به عنوان یکی از مهمترین عوامل هویتدهنده فرد و اجتماع و شهر ایفای نقش نماید. هویت، حلقه اتصال زنجیر باورها و عقاید است. هویت هر فرد معنای گذشته و حال اوست. در سیمای شهری نیز هویت قابل تامل است. در شهرسازی امروز کشور، شکل شهر با مسائل مهمی مواجه است که در این بین عدم توجه به جنبههای کیفی شهر، عدم توجه به ویژگیهای شهرسازی سنتی و عدم وجود رویکرد مناسب به گسترشهای سریع شهری قابل توجه است. هویت موضوعی است که تفاوت سیمای شهر قدیم ایرانی و سیمای شهر معاصر را موجب گشته است. آنچه مسلم است در تمامی تغییر و تحوالت شهرسازی ایران در طول زمان وجه مشترکی بنام زیبایی و تناسب کلی شهری وجود دارد. بنابراین میتوان گفت اگر فضای شهری ایرانی واجد هویت بوده است و این هویت در فرهنگ، محیط، کالبد و معنا خود را مینمایاند، در فضای شهری امروز چنین نیست. توجه به شهرسازی و معماری قدیم نشاندهنده همدلی با آن است و سیمای شهرهای بیهویت کنونی حاصل التقاط فرهنگی امروز است. زبان معماری ایران در این دوره زبانی کثرتگراست که در آن فردیت گرایی و خودمحوری وجه غالب است. میتوان با شناسایی اصول شکلدهنده فضاهای شهری ایرانی، شناخت نیازهای جامعه انسانی و شناخت ارزشهای فرهنگی جامعه به نظام پایدار برنامهریزی برای شهر معاصر اندیشید. در این مقاله، معانی واژه هویت، مفهوم هویت شهری و در واقع مفهوم هویت در شهرسازی مورد بررسی قرار میگیرد و علل تفاوت سیمای شهر قدیم ایرانی و شهر معاصر از این دیدگاه بیان میشود.