بررسی اثرات متقابل کاربرد توام برخی جدایه های بومی باکتری Bacillus thuringiensis و ویروس Nucleopolyhedrovirus روی کنترل کرم غنچه توتون (Helicoverpa armigera)

کرم غنچه توتون (Helicoverpa armigera) یکی از آفات مهم توتون در سراسر جهان می باشد. امروزه به دلیل مشکلات استفاده از آفت­کش های شیمیایی از قبیل آلودگی زیست­محیطی و ایجاد مخاطرات برای سلامت انسان و سایر جانداران، هزینه های بالا و نیز بروز مشکل مقاومت آفات، باعث توجه بیش­تر به استفاده از مدیریت تلفیقی آفات (IPM) و استفاده از عوامل مهم کنترل بیولوژیک مانند باکتری  Btو ویروس NPV شده است. در این تحقیق، اثرات متقابل کاربرد توام ۵ جدایه برتر بومی باکتری Bt (جدایه­های ۱۲، ۷۳، ۷۲، ۵۰ و ۵۸) و یک جدایه برتر بومی ویروس NPV که از مناطق مختلف استان­های شمال ایران جدا­سازی شده بودند، در ۲ غلظت (POB/ml ۱۰۴- ۱۰۳)، در ترکیب با ۲ غلظت از باکتری Bt (spore/ml ۱۰۷ × ۱- ۱۰۷ × ۲) روی درصد کشندگی لارو­های سن دوم کرم غنچه توتون بررسی شد. آزمون در قالب طرح فاکتوریل بر پایه کاملا تصادفی با ۲۰ تیمار و ۳ تکرار در سال ۱۳۹۵ در شرایط آزمایشگاه بخش گیاه­پزشکی مرکز تحقیقات و آموزش تیرتاش انجام شد. نتایج نشان داد که جدایه های ۱۲، ۷۳، ۷۲ و ۵۰ از باکتری Bt با غلظت spore/ml ۱۰۷ × ۲ در ترکیب با ویروس NPV با غلظت POB/ml ۱۰۴ دارای بیش­ترین اثر کشندگی بودند، به­طوری­که در روز­های هفتم و چهاردهم بعد از اعمال تیمار، ۱۰۰ درصد اثر کشندگی مشاهده شد. کم­ترین اثر کشندگی مربوط به جدایه ۵۸ باکتری Bt با غلظت spore/ml ۱۰۷ × ۱ در ترکیب با ویروس NPV با غلظت POB/ml ۱۰۳ بود که در روز چهاردهم بعد از اعمال تیمار، ۲/۴۲ درصد کشندگی ایجاد کرد. LC۵۰ جدایه برتر (Bt-۷۲) برابر با spore/ml ۱۰۶ × ۷ و برای جدایه برتر NPV (NPV-۱۰) برابر با POB/ml ۱۰۴ × ۱/۸ بوده است. نتایج نشان داد که Bt با غلظت spore/ml ۱۰۷ × ۱ در ترکیب با هر دو غلظت از NPV و نیز Bt با غلظت spore/ml ۱۰۷ × ۲ در ترکیب با ۱۰۴ (POB/ml) اثرات افزایشی نشان دادند. اثرات متقابل سینرژیستی در ترکیب بیش­ترین غلظت ازBt   spore/ml)۱۰۷ × ۲( و کم­ترین غلظت از NPV (POB/ml۱۰۳) مشاهده شد. به­طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که ترکیب Bt + NPV منجر به تشدید قدرت بیماری­زایی و کشندگی آن­ها می­گردد.