جداسازی جدایه های بومی باکتری Bacillus thuringiensis از خاک های مناطق جنگلی استان گلستان و ارزیابی سمیت آن ها روی لارو های کرم غنچه توتون (Helicoverpa armigera)

باکتری Bacillus thuringiensis (Bt) یک باکتری گرم مثبت، اسپورزا، خاکزی، هوازی و میله­ای شکل است که مهم­ترین عامل کنترل میکروبی آفات مهم کشاورزی از جمله بالپولکداران، سخت بالپوشان و دوبالان می­ باشد. کنترل موثر بسیاری از این آفات، مبتنی بر یافتن و کاربردی کردن جدایه­ های بومی هر کشور یا منطقه است. اولین قدم به عنوان پایه و اساس تحقیق روی باکتری Bt، جداسازی جدایه­ های بومی و نگهداری آن ­ها به عنوان بانک ژن این باکتری است. در این پژوهش ۲۴ نمونه از خاک ­های مناطق مختلف جنگلی استان گلستان با استفاده از شیوه انتخابی استات سدیم غربال شد و تعداد۶۰ جدایه باکتری Bt به دست آمد. کشت نمونه ­های اولیه خاک روی محیط کشت LBA انجام شد و گزینش اولیه کلنی­ ها بر اساس شکل ظاهری کلنی Bt روی محیط کشت و گزینش نهایی بر اساس شناسایی میکروسکوپی ویژگی­ های مرفولوژیکی کریستال آن ­ها صورت گرفت. در بررسی میکروسکوپی، اکثر جدایه ­ها تولید کننده پروتئین کریستالی دو­هرمی شکل (۶/۵۶ درصد) بودند. سپس، زیست­سنجی این جدایه ­های بومی روی لارو­های سن سوم آفت کرم غنچه توتون (Helicoverpa armigera) در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج ارزیابی زیست سنجی نشان داد که این جدایه ها روی لاروهای این آفت تاثیر کشندگی قابل قبولی داشته و در حدود ۵۵-۸۰ درصد تلفات نشان دادند. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که خاک ­های نواحی جنگلی، منبعی مناسب برای یافتن جدایه­ های موثر باکتری Bt می ­باشد.