پایش ماهوارهای آلاینده های O۳، AOD و تاثیر همه گیری۱۹-COVID بر آن (مطالعه موردی: کشور ایران)

برای جلوگیری از گسترش همه گیری بیماری ۱۹-COVID، محدودیت هایی همانند "قرنطینه" در سطح جهان اعمال شده است که این امر منجر به تغییراتقابل توجهی در محیط زیست، به خصوص هوا گردیده است. هدف از این پژوهش، واکاوی توزیع زمانی-مکانی آلاینده های (O۳) (AOD) و تاثیر محدودیت-های کرونایی بر آن است. بدین منظور داده های O۳ ،AOD از ماهواره ۲-MERRA با گام های زمانی ماهانه و مکانی ۶۲۵ ، ۵۰ x و ۰درجه با پوشش زمانی ۲۰۱۵-۲۰۲۱ استخراج شد. و به کمک نرمافزار ArcGIS تحلیل شد. سپس داده های مربوط به دوره اعمال محدودیت های کرونایی (مارس ۲۰۱۵ تا فوریه ۲۰۲۰) با ماه های مشابه مربوطه در دوره پایه (مارس ۲۰۱۵ تا فوریه ۲۰۲۰) مقایسه شد تا تاثیر اعمال محدودیت های کرونایی روی سطح آلودگی هوا در ایرانمشخص شود. این تحقیق نشان داد که میانگین سالانه دو آلاینده O۳ و AOD در اتمسفر ایران، با اعمال محدودیت های کرونایی کاهش یافته است، هرچند بررسی آنومالی های بیشنه AOD و O۳ برفراز ایران در شهرهای مختلف رفتار متفاوتتری را از خود نشان داد. با بررسی میانگین ماهانه آلاینده ها مشخص شد که هر دو آلاینده در ماه آوریل که همزمان با اتمام تعطیلات نوروزی و بازگشایی ادارات و بازار بود افزایش و در ماه های ژانویه و فوریه، می و ژوئن جولای(در ماه های می، ژوئن و جولای دو موج کرونایی فراگیر شد و اعمال محدودیت شدت گرفت) کاهش پیدا کرده است. این کاهش مستقل از شرایطهواشناسی نیست ولی با محدودیت های اعمال شده توسط دولت ایران مرتبط است و منجر به بهبود کیفیت هوای ایران شده است. هر چند این شرایط پایدار نیست و انتظار می رود در دوره پساکرونا آلودگی هوا همانند قبل از همه گیری ادامه داشته باشد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که با اعمال محدودیت های هوشمند در مصرف سوخت های فسیلی با حداقل تاثیر بر اقتصاد و جامعه، و اعمال برنامه های موثر در کنترل تردد می توان کیفیت هوا را در وردسپهر ایران بهبود بخشید.