جایگاه پیشکش ها در درآمدهای روزگار ناصری بر پایه اسناد ۱۳۱۳ ۱۲۶۴ قمری

پیشکش کردن و انواع آن از پدیده های اجتماعی گسترده در تاریخ ایران به ویژه دوره قاجار بود که نشانه ها و آثارش را در بسیاری از زمینه ها و کنش های اجتماعی آن روزگار می توان یافت؛ چنان که آرام آرام صورت پنهانش آشکار و به کاری فراگیر و منبعی مالی برای دربار بدل شد. پیشکش ها در سنجش با دیگر منابع مالی قاجاریان، چه جایگاهی داشت و آیا این جایگاه ثابت و مستمر ماند؟ این مقاله به شیوه توصیفی تحلیلی در پی پاسخ گویی به این پرسش، به بررسی منابع تاریخی دست اول آن دوره (اسناد و سفرنامه ها) می پردازد و به چگونگی رواج پیشکش و چیستی روش های دریافت و پرداخت آن نیز پاسخ می گوید. گمان می رود برخی از گونه های پیشکش پس از کاهش منابع درآمد دربار قاجار، نه به صورت برهه ای، بلکه همیشگی و سامان مند عرضه می شده باشد. بنابراین، بخشی از هزینه های دربار ناصری به صورت مدون و معین، معطوف به پیشکش ها فراهم می آمد.