واژه گزینی و گرته برداری دستوری در ترجمه های کهن قرآن (مقایسه کشف الاسرار و روض الجنان)
محل انتشار: دوفصلنامه مطالعات ادب اسلامی، دوره: 1، شماره: 2
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 218
فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JJILR-1-2_001
تاریخ نمایه سازی: 21 مرداد 1401
چکیده مقاله:
برگردانهای کهن فارسی از آیات شریف قرآن کریم در زمره ذخائر ارزشمند ادب فارسی است. کشف الاسرار میبدی و روض الجنان ابوالفتوح رازی از جمله این آثار است که تاریخ تالیف هر دو، به فاصلهی یک دهه از یکدیگر، به سده ششم هجری برمیگردد. میبدی در سال ۵۲۰ هجری، و ابوالفتوح نیز در اواسط این سده، یعنی در میان سالهای ۵۱۰ ق و ۵۵۶ ق، به تالیف این دو اثر پرداختهاند. ترجمه و دقت ادبی این دو اثر ارزشمند، آنها را از آثار پیشین خود متمایز ساخته و در بخش تفسیر نیز میراثی پربار از مسائل فقهی، عرفانی و حدیثی، به یادگار گذاشتهاند. در این مقاله با تمرکز بر برگردان واژگان شماری از آیات قرآن کریم در این دو اثر، به مساله واژهگزینی و گرتهبرداریهای نحوی در این دو ترجمه می پردازیم. پدیدهای که در میان ترجمههای کهن، به دلیل التزام قابل توجه مترجمان به متن مبدا، تا حدودی مرسوم و متداول بوده است و از امانتداری آنها پرده بر میدارد. نتیجه این بررسی بیانگر این است که تبعیت از اسلوب آیات قرآنی و توجه به ساختار عربی آیات در نزد هر دو مترجم به روشنی قابل ملاحظه است؛ ولی این مساله در نزد میبدی بسیار کمرنگتر از صاحب روض الجنان است؛ از همین روست که ترجمه آیات در بخش نخست (النوبه الاولی) کشف الاسرار بسیار روانتر از روض الجنان جلوه میکند. در واژهگزینی نیز ترجیح میبدی بر کاربرد واژههای فارسیتبار و بومی است، چنانکه افزودههای تفسیری و ذکر مرادفها، در روانی نثر ترجمه وی نقشی برجسته ایفا نموده و جملهبندی و خصوصیات نحوی وی را به ساختار فارسی نزدیکتر ساخته است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
علی اصغر شهبازی
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران