اثر رژیم رطوبتی و ویژگی های خاک بر فسفر بومی و بازیابی فسفر افزوده شده به خاکهای آهکی

فسفر بعنوان یک عنصر ضروری در تولید محصولات کشاورزی مهم است. از سوی دیگر توانایی آن در القاء کمبود عناصر کم مصرف ضروری و اثرات منفی آن بر محیط زیست سبب توجه بیشتر به این عنصر شده است. از آنجا که رژیم رطوبتی و ویژگی های خاک از جمله عوامل مهم در واکنش فسفر در خاک هستند، تحقیق حاضر جهت بررسی تاثیر دو سطح فسفر (صفر و ۳۰۰ میلی گرم فسفر در کیلوگرم خاک ازمنبع دی هیدروژن پتاسیم فسفات) و دو رژیم رطوبتی (غرقاب و رطوبت %۲۰ وزنی) بر فسفر محلول در بی کربنات سدیم (روش اولسن) در ۲۰ خاک آهکی با ویژگی های فیزیکی و شیمیایی متفاوت در زمانهای ۱، ۲، ۵، ۱۰، ۲۰، ۴۰، ۸۰ و ۱۶۰ روز بصورت طرح کاملا تصادفی در دو تکرار انجام شد. جهت بررسی اثر مستقیم و غیر مستقیم ویژگی های خاک بر بازیابی فسفر، از روش ضرایب مسیر استفاده شد. نتایج نشان داد که غرقابی شدن خاک سبب افزایش فسفر بومی در زمانهای ۱،۲، ۵ و ۱۰ روز در مقایسه با رطوبت %۲۰ وزنی شد، و در زمانهای بیشتر اثر معنی داری نداشت. رژیم رطوبتی غرقابی سبب کاهش معنی دار بازیابی فسفر اضافه شده به خاک در روزهای ۸۰ و ۱۶۰ در مقایسه با رطوبت %۲۰ وزنی شد، در حالی که در سایر زمان ها اثر معنی داری بر آن نداشت. با توجه به اثر معنی دار رژیم رطوبتی و برهمکنش رژیم رطوبتی و ویژگی های خاک بربازیابی فسفر در روزهای ۸۰ و ۱۶۰، اثر ویژگی های خاک بر بازیابی فسفر در این زمانها بررسی شد. نتایج حاصله نشان که در حالت غرقابی اکسیدهای آهن، آلومینیوم و منگنز، رس و نسبت رس به کربنات کلسیم فعال بصورت منفی و کربنات کلسیم معادل بصورت مثبت بر بازیابی فسفر اضافه شده به خاک در روزهای ۸۰ و ۱۶۰ تاثیر داشته است. در رطوبت %۲۰ وزنی نیز روند مشابهی دیده شد با این تفاوت که اثر اکسیدهای آهن و کربنات کلسیم معادل بر آن معنی دار نبود. نتایج ضرائب مسیر نشان داد که در رطوبت %۲۰ وزنی اثر مستقیم کربنات کلسیم معادل و کربنات کلسیم فعال بر بازیابی فسفر بیشتر از رژیم غرقابی بود. نتایج ضرایب مسیر همچنین بیانگر نقش مستقیم و غیر مستقیم کربنات کلسیم معادل و نسبت رس به کربنات کلسیم فعال در واکنش فسفر در خاکهای آهکی ما در هر دو رژیم رطوبتی مورد مطالعه می باشد. با توجه به اینکه واکنش فسفر در خاک به میزان قابل توجهی تحت تاثیر اکسیدهای آهن، آلومینیوم و منگنز قرار گرفت، بنابراین تحقیقات بیشتری همراه با اندازه گیری تغییر شکل های شیمیایی آهن، آلومینیوم