بررسی و تحلیل وضعیت سیستم شهری در استان خوزستان

با توجه به افزایش نقاط شهری و جمعیت شهرنشین و مسائل و مشکلات متعددی که در پی آن بوجود آمده است در این مقاله به بررسی و تحلیل سیستم شهری استان خوزستان با استفاده از مدل مرتبه- اندازه زیپف، مرتبه- اندازه تعدیل یافته، منحنی لورنز و ضریب جینی٬ توان جمعیتی٬ شاخص های عدم تمرکز و شاخص های تمرکز شهری و نخست شهری در سالهای ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۰ پرداخته شده است. هدف این پژوهش مشخص کردن میزان تعادل در سیستم شهری استان خوزستان است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و با استفاده از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن جمعیت شهرهای استان برآورد گردیده است. جامعه آماری شامل کلیه شهرهای خوزستان در شش دوره سرشماری از سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۰ است. نتایج این پژوهش حاکی از این است که در طبقات بالای نظام سلسله مراتبی شهرها تعادل بیشتری نسبت به تئوری زیپف و تعدیل یافته برقرار است و هر چه به سمت پایین که شهرهای بسیار کوچک قرار دارند پیش رویم از تعادل در مرتبه- اندازه شهرها کاسته می شود که تمامی شهرهای بسیار کوچک با اختلاف زیادی کمبود جمعیت دارند، سال ۱۳۶۵ تحت تاثیر جنگ تحمیلی نظام سلسله مراتبی شهرهای استان نسبت به سالهای قبل بیشترین عدم تعادل را دارد که در سال ۱۳۷۵ نظام پخشایش جمعیت متعادل تر می شود و سپس در سالهای ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ عدم تعادل در نظام سلسله مراتبی شهرهای استان به میزان زیادی افزایش می یابد. نتایج سایر مدل ها نیز به همین ترتیب است. در واقع نتایج تمامی مدلها حاکی از عدم تعادل و تمرکز زیاد جمعیت در نظام شهری استان خوزستان دارد.