التقاط پارادایمی نظام عدم اجرای تعهد و خسارات حاصله از آن در حقوق ایران، مطالعه تطبیقی با فقه امامیه و حقوق فرانسه

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 103

فایل این مقاله در 34 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_CSIW-9-1_003

تاریخ نمایه سازی: 25 مرداد 1401

چکیده مقاله:

در نظام رومی ژرمنی مفاهیم، احکام و فرایند مسئولیت قراردادی و ضمانت اجراهای عدم انجام تعهد، شفاف و روشن است: مفهوم ضرر مفهومی وسیع است و تقصیر نقش عمده ای در ایجاد مسئولیت مدنی دارد، فرایند اجرای تعهد با درخواست کتبی اجرا آغاز و در صورت مواجه شدن با عدم اجرا، مشمول اجبار مستقیم، اجبار غیر مستقیم، جبران خسارات، امکان فسخ قضائی و سرانجام جبران تمامی خسارات ناشی از تاخیر تادیه می گردد. در فقه نیز عدم انجام مفاد عقد و شروط، مفاهیم، احکام و فرایند روشنی دارد: مفهوم ضرر مفهومی مضیق و ناظر به مال است، تقصیر نقشی در ایجاد مسئولیت مدنی ندارد، در صورت عدم اجرای مفاد عقد (اگر معنای آن در مواردی قابل تصور باشد) امکان اجبار مستقیم توسط حاکم وجود دارد و در صورت امتناع، نوبت به امکان فسخ می رسد و خسارات ناشی از تاخیر در تادیه، خسارت شمرده نمی شود. اما نظام ضمانت اجراهای عدم اجرای مفاد تعهد در حقوق ایران قصد جمع نمودن بین این دو نظام منسجم را داشته و لذا دچار اختلاط شده است. مفاهیمی چون ضرر، نقش تقصیر، فرایند عدم اجرا در حقوق ایران مبهم هستند، زیرا نظام حقوقی ایران هم ضمانت اجرای تخلف از شروط ضمن عقد را از فقه پذیرفته است و هم در مواد  (۲۲۱) و (۲۲۲) ق.م تخلف از تعهد را. جمع این دو نظام با هم به صورت بنیادین ناممکن است و نظام ایران باید به سوی یکی از این دو حرکت نماید. روش این پژوهش تحلیل مضمون مواد و تحلیل تاریخی سیر تقنین است. در تحلیل مضمون، تلاش می گردد دال مرکزی به همراه مفاهیم پیرامونی مساله کشف و تطبیق دال ها در دو متن متفاوت بررسی گردد.

کلیدواژه ها:

نظام التقاطی جبران خسارت قراردادی ، نظام خسارت ناشی از عدم انجام تعهد ، جبران ضرر ، تقصیر در مسئولیت مدنی

نویسندگان

عطالله بیگدلی

عضو هیات علمی دانشگاه جامع امام حسین (ع)

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اصفهانی، سید ابو الحسن، ۱۴۲۲ق، وسیله النجاه(مع حواشی الامام الخمینی)، ...
  • اصفهانی، محمد حسین کمپانی ،۱۳۷۴ق، القواعد الفقهیه و الاجتهاد و ...
  • افتخاری، جواد ،۱۳۸۲ش، حقوق مدنی(‎۳): کلیات عقود و حقوق تعهدات(نظری ...
  • امامی، حسن ،۱۳۵۵ش، حقوق مدنی، تهران، کتابفروشی اسلامیه ...
  • انصاری، مرتضی بن محمد امین ،۱۴۱۵ق، کتاب المکاسب، قم،کنگره جهانی ...
  • اوبر، ژان لوک، دوتیول، فرانسوا کولار ،۱۳۹۰ش، حقوق تعهدات: قراردادها، ...
  • بجنوردی، السید محمد حسن ،۱۳۸۶ش، القواعدالفقهیه، قم، دلیل ما ...
  • بصری بحرانی، زین الدین محمد امین ،۱۴۱۳ق، کلمه التقوی، قم،بی ...
  • بهرامی احمدی، حمید ،۱۳۹۰ش، حقوق تعهدات و قراردادها، تهران،دانشگاه امام ...
  • ،۱۳۸۸ش، حقوق مدنی ۴، مسئولیت مدنی، تهران، میزان. ...
  • ،۱۳۸۸ش «آیا قاعده لا ضرر بر احکام عدمی حکومت دارد؟»، ...
  • بیگدلی، عطالله ،۱۳۹۳ش، تفاوت مبانی نظریه تعهدات در دو نظام ...
  • جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی ،۱۴۱۰ق، الروضه البهیه ...
  • ،۱۴۱۳ق، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم، موسسه المعارف ...
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر ،۱۳۶۹ش، حقوق تعهدات(دوره حقوق مدنی)،تهران، انتشارات دانشگاه ...
  • حسینی حائری، سید کاظم ،۱۴۲۳ق، فقه العقود، قم، مجمع اندیشه ...
  • حسینی روحانی، سید صادق ،۱۴۲۹ق، منهاج الفقهاهه، قمف انوار الهدی،ج۶ ...
  • حسینی عاملی، سید جواد بن محمد ،۱۴۱۹ق، مفتاح الکرامه فی ...
  • حکیم، سید محسن ،۱۴۱۰ق، منهاج الصالحین (المحشی للحکیم)، بیروت، دار ...
  • ، بی­تا، نهج الفقاهه، قم، انتشارات ۲۲ بهمن ...
  • حلی(علامه)، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی ،۱۴۲۰ق، تحریر الاحکام ...
  • حلی(محقق)، نجم الدین، جعفر بن حسن ،۱۴۰۸ق، شرائع الاسلام فی ...
  • خالصی، محمد باقر ،۱۴۱۵ق، رفع الغرر عن قاعده لا ضرر، ...
  • خوئینی، غفور ،۱۳۷۹ش، حقوق تعهدات: تحلیل فقهی حقوقی، تهران، زهد ...
  • رحمانی، محمد ،۱۳۷۷ش، قاعده اتلاف، مجله فقه اهل بیت، ش ...
  • روحانی، سید صادق ،بی تا، فقه الصادق علیه السلام، قم،بی­جا ...
  • رودیجانی، محمد مجتبی،۱۳۸۹ش، حقوق مدنی ۳، مسوولیت قراردادی(ضمانت اجرای مفاد ...
  • سبزواری، سید عبد الاعلی ،۱۴۱۳ق، مهذب الاحکام، قم، موسسه المنار ...
  • سعادت مصطفوی، سید مصطفی ،۱۳۸۳ش،« ضمانت اجرای تخلف از شرط ...
  • سعد، محمود نبیل ابراهیم،۱۹۹۸م، النظریه العامه الالتزام، بیروت، دارالنهضه العربیه ...
  • سماواتی، حشمت الله ،۱۳۶۸ش، خسارات ناشی از عدم انجام تعهد ...
  • شهیدی، مهدی ،۱۳۹۱ش، آثار قراردادها و تعهدات(حقوق مدنی)، تهران، مجد،ج۳ ...
  • صفائی، سید حسین ،۱۳۸۳ش، قواعدعمومی قراردادها، تهران،نشر میزان ...
  • طباطبایی قمی، سید تقی ،۱۴۲۳ق، الغایه القصوی فی التعلیق علی ...
  • ،۱۴۲۶ق، مبانی منهاج الصالحین، قم، منشورات قلم الشرق ...
  • طبسی، نجم الدین ،بی تا، موارد السجن فی النصوص و ...
  • عاملی کرکی(محقق ثانی)، علی بن حسین ،۱۴۱۴ق، جامع المقاصد فی ...
  • عاملی، محمد بن مکی ،۱۴۱۴ق، غایه المراد فی شرح نکت ...
  • عمیدی، سید عمید الدین بن محمد اعرج حسینی ،۱۴۱۶ق، کنز ...
  • عیسایی تفرشی، محمد، محقق داماد، سید مصطفی ،۱۳۸۱ش، «قلمرو مسوولیت ...
  • غروی نائینی، میرزا محمد حسین ،۱۳۷۳ق، منیه الطالب فی حاشیه ...
  • قاسمی، محمد علی و پژوهشگران دانشگاه علوم اسلامی رضوی ،۱۴۲۶ق، ...
  • کاتوزیان، ناصر ،۱۳۷۶ش، حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها: اجرای عقد ...
  • گلپایگانی، سید محمد رضا ،۱۴۱۳ق، کتاب القضاء، قم،دار القرآن الکریم ...
  • محقق داماد، سید مصطفی ،۱۳۸۱ش، قواعد فقه، بخش مدنی، تهران، ...
  • محقق داماد، سید مصطفی، و همکاران ،۱۳۸۹ش، حقوق قراردادها در ...
  • مغنیه، محمد جواد ،۱۴۲۱ق، فقه الامام الصادق علیه السلام، قم، ...
  • الموسوی الخمینی، سید روح الله ،۱۴۲۱ق، کتاب البیع، تهران، موسسه ...
  • الموسوی الخویی، سید ابو القاسم ،۱۴۱۷ق، القواعد الفقهیه و الاجتهاد ...
  • ،بی تا، المستند فی شرح العروه الوثقی، بی جا. ...
  • ،۱۴۱۹ق، مصباح الفقاهه فی المعاملات، قم،النشر الاسلامی ...
  • موسوی بجنوردی، سید حسن بن آقا بزرگ ،۱۴۱۹ق، القواعد الفقهیه، ...
  • نائینی، محمد حسین ،۱۳۷۳ق، منیه الطالب، بی جا، مکتبه المحمدی ...
  • نجفی( کاشف الغطاء)، علی بن جعفر بن خضر ،۱۴۲۲ق، شرح ...
  • نجفی(کاشف الغطاء)، محمد حسین بن علی بن محمد رضا ،۱۳۵۹ق، ...
  • نجفی، محمد حسن ،۱۴۰۴ق، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ...
  • نراقی، مولی احمد بن محمد مهدی ،۱۴۱۷ق، عوائد الایام فی ...
  • ،۱۴۱۵ق، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، بیروت، موسسه آل البیت ...
  • نوین، پرویز ،۱۳۸۴ش، حقوق مدنی(‎۳) در عقود و تعهدات بطورکلی: ...
  • وایت تیکر، سایمون ،۱۳۸۵ش، اصول قراردادها در حقوق فرانسه، ترجمه ...
  • وحدتی شبیری، سید حسن ،۱۳۸۸ش، «مبنای مسئولیت مدنی یا ضمان ...
  • هاشمی، سید علی ،۱۳۸۷ش، «تفاوت تقصیر در مسئولیت قراردادی و ...
  • یزدی، سید محمد کاظم ،۱۴۱۹ق، العروه الوثقی (المحشی)، قم، دفتر ...
  • ،۱۴۲۱ق، حاشیه المکاسب، قم، موسسه اسماعیلیان ...
  • Aynès(L.); Malaurie(Ph.) et Stoffel-Munck(Ph) (۲۰۱۱), Droit civil - Les obligations, ...
  • Bénabent, Alain (۱۹۹۱), Droit civil: les obligations, Montchrestien ...
  • Carbonnier, Jean (۱۹۵۶), Droit civil,T. ۴, Les Obligations. PUF Paris ...
  • Catala, Pierre (۲۰۰۶), et al, L'avant-projet de réforme du droit ...
  • Colin, Ambroise, Capitant, H (۱۹۳۲), Cours elementaire de Droit Civil ...
  • Demogue, René (۱۹۲۳),Traité des Obligations en général, Paris: Rousseau ...
  • Larombière, Léobon (۱۸۶۲), Théorie et pratique des obligations, ou commentaire ...
  • Mazeaud(s),(Henri, Jean, Léon), Chabas, François (۱۹۹۵), Leçons de droit civil, ...
  • Ripert, Georges, Boulanger, Jaen (۱۹۶۵); Traite de droit civil: d'apres ...
  • Rouvière, Frédéric. Le paiement des obligations de faire et ne ...
  • Weill, Alex. Terré, François (۱۹۸۰), Droit civil:les obligations, Dalloz ...
  • نمایش کامل مراجع