استرس اکسیداتیو در تماس با گزنوبیوتیک ها در مشاغل مختلف

مقدمه: گونه های فعال اکسیژن، اتم ها یا مولکول هایی هستند که به خاطر وجود الکترون تک در بدن موجودات، بسیار واکنش پذیرند و آسیب های جبران ناپذیری را به ماکرومولکول های بدن آنان مانند DNA، پروتئین ها، لیپیدها و کربوهیدرات ها وارد می سازند. در بدن سیستم های خاصی برای مقابله با آسیب حاصل از رادیکال های آزاد به وجود آمده است که به نام سیستم های دفاع آنتی اکسیدانی معروفند، زمانی که میزان تولید رادیکال های آزاد بیشتر از ظرفیت سیستم دفاع آنتی اکسیدانی باشد، استرس اکسیداتیو (Oxidative Stress) به وجود خواهد آمد. در حالت عادی در یک فرد سالم بین تولید رادیکال های آزاد و سیستم دفاع آنتی اکسیدانی توازن برقرار است اما اگر فردی در مواجهه با عواملی مانند آلاینده های محیطی، شغلی، داروها و هر ماده سمی قرار بگیرد تولید رادیکال های آزاد در بدن وی افزایش یافته و این تعادل به هم می خورد. هدف از این مطالعه مروری اشاره به برخی از ترکیبات شیمیایی القاء کننده استرس اکسیداتیو مانند آزبست، آفت کش ها، فلزات، پرتوهای اشعه X در بخش های رادیولوژی و گازهای بیهوشی در اتاق عمل می باشد که این مواد می توانند به عنوان عوامل خطر برای کارکنان مراکز مذکور باشد. روش بررسی: در این بررسی با هدف بررسی میزان استرس اکسیداتیو در مشاغل مختلف، بانک های اطلاعاتی: Google Scholar, Pub Med, Scopus از سال ۱۹۶۰ تا ۲۰۱۲ با کلید واژه های "Oxidative stress" and Jobs با روش جستجوی موضوعی بررسی شد. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش شامل کلیه مقالات چاپ شده در زمینه استرس اکسیداتیو و مشاغل، تعداد (۶۰n=) مقاله از کل مقالات انتخاب و در نگارش این مقاله مورد استفاده قرارگرفت. یافته ها: نتایج مطالعات مختلف نشان داد که بسیاری از افراد شاغل در مراکز گوناگون که مواجهه با آلاینده ها دارند مستعد به ایجاد استرس اکسیداتیو می باشند. نتیجه گیری: مطالعات نشان می دهند که در افراد شاغل در این گونه محیط ها، استرس اکسیداتیو ایجاد شده منجر به انواع اختلالات و بیماری ها می گردد، لذا به این گونه افراد توصیه می شود که سیستم های دفاع آنتی اکسیدانی بدن خود را تقویت نموده و رژیم غذایی غنی از آنتی اکسیدان مانند سبزیجات و میوه های بیشتری را مصرف نمایند و همچنین از وسایل حفاظت فردی استفاده کنند.