بررسی دیدگاه حقوق خصوصی در مورد مفهوم خسارت بازداشت غیر قانونی و شیوه های جبران آن

امروزه در قوانین و مقررات داخلی و خارجی و اسناد بین المللی مطالبه خسارت ناشی از بازداشت غیر قانونی متهمین پذیرفته شده است. اصل قانونی بودن قرار بازداشت موقت، به عنوان یکی از مهمترین قرارهای اعدادی تامین کیفری، ایجاب می کند که بازداشت موقت بر مبنای اصول قانونی صورت پذیرد، اما در فرایند اجرای دادگری و صدور قرار بازداشت، گاه پیش می آید که براساس عواملی همچون اشتباهات قضایی، غرض ورزی ها و سوءنیت های شخصی و برخی عوامل دیگر، فردی به ناحق بازداشت گردد؛ چنین بازداشتی در قانون مجازات اسلامی با توجه به ماهیت و شیوه اصدار آن جرم یا تخلف قضایی محسوب می گردد. یکی از موضوعاتی که در رشته حقوق خصوصی محل بحث است، مفهوم خسارت و شیوه های جبران آن می باشد. در همه نظام های حقوقی آنچه مسلم می باشد. این است که هرگاه ضرر وارد گردد باید جبران شود ضرر نیز ممکن است مادی، معنوی یا جسمانی باشد. یکی از مواردی که جبران خسارت در آن اهمیت بسزایی دارد موضوع «بازداشت غیرقانونی» می باشد. فرآیند کیفری که به منظور اجرای دادگری و تشخیص بزهکار انجام می شود، گاهی به بیراهه می رود و به جای محکوم کردن گناهکار، بی گناهی را مورد حکم کیفری قرار می دهد. در ادامه فرآیند دادرسی، بی گناهی عده ی زیادی از این افراد ثابت گردیده و دادگاه حکم به برائت آنها می دهد. بر کسی پوشیده نیست که بازداشت و حبس افراد نه تنها موجب زیان مالی فرد در بند و خانواده تحت تکلف و سرپرستی او نیز می شود، بلکه موجب تالمات روحی و صدمات معنوی و حیثیتی بسیار نسبت به افراد خانواده اش هم می گردد. وقتی که این بازداشت و حبس من غیر حق باشد. این تالمات و جراحات عاطفی به مراتب بیشتر خواهد بود، در این موقع سوال اساسی که مطرح می شود این است که آیا این افراد می توانند جبران ضرر و زیان های مادی و معنوی خود را از این بازداشت من غیر حق خواستار شوند؟ یا اینکه آیا حقی در این زمینه برای آنها متصور است؟