مسئولیت کیفری قربانیان کنترل ذهن (با تاکید بر ماده۵۰۰ مکرر قانون مجازات اسلامی)

کنترل ذهن یکی از راه های سوء استفاده از دیگران در ارتکاب اعمال مجرمانه است که قدرت تصمیم گیری افراد را از آن ها سلب کرده و یا آن ها را به سوی ارتکاب رفتار مجرمانه سوق می دهد.کنترل ذهن اگر در قالب جمعیت و گروه باشد و به طور موثری موجب زوال اراده شود و در اثر آن قربانی کنترل ذهن،مورد سوءاستفاده جسمی ،مالی یا جنسی قرار بگیرد و یا تحت تاثیر آن به سمت اعمال مجرمانه گرایش پیدا کند،به موجب قانون جرم شناخته شده است .در این نوشتار شیوه های کنترل ذهن و قربانیان آن،که گاه به عنوان بزه دیده و گاه به عنوان وسیله ارتکاب جرم مورد سوء استفاده قرار می گیرند،و مسئولیت کیفری ایشان با توجه به شرایط فردی،نوع جرم ارتکابی و میزان زوال اراده تحت تاثیر شیوه های کنترل ذهن،مورد بررسی قرار گرفته است.اگر قربانیان کنترل ذهن به عنوان بزه دیده مورد سوءاستفاده قرار بگیرند،مسئولیت کیفری برای آن ها متصور نیست.در صورتی که از آن ها به عنوان وسیله ارتکاب جرم استفاده شود،اگر اراده ایشان تحت تاثیر شیوه های کنترل ذهن به طور کاکل زایل شود،همچنان مسئولیت کیفری نخواهند داشت.اما چنانچه اراده و قدرت تصمیم گیری ایشان دچار تزلزل شود،لیکن به طور کامل مسلوب الاراده نشوند،مسئولیت کیفری آن ها بسته به نوع جرم باقی است و تنها در مواردی می توانند از دفاع اکراه استفاده نمایند