از اراده تا آینده : دستوری شدگی «زمان آینده» در فارسی

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 207

فایل این مقاله در 29 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_LANG-7-13_004

تاریخ نمایه سازی: 15 شهریور 1401

چکیده مقاله:

با آن­که مفهوم زمان آینده مفهوم جدیدی در حوزه­ی شناخت بشر نیست،  اما رمزگذاری مستقل آن در بسیاری از زبان­های دنیا پدیده­ای متاخر است. بررسی رده­شناختی بازنمایی این مفهوم حاکی از این حقیقت است که ابزارهای واژگانی بیان  «طلب» و «اراده» به صورت بالقوه، توانایی رمزگذاری رویدادهای زمان آینده را دارند. این مهم از آنجا ناشی می­شود که طبیعت مفهوم طلب و اراده، وقوع گزاره را در زمانی فرا روی زمان گفتار رقم می­زند. در این مختصر بر آنیم تا در چارچوب دستوری­شدگی، به کاوش در سیر تحول فعل «خواستن» ازفعلی واژگانی به فعل معین وجهی با معنای «اراده» و سپس به فعلی معین با معنای دستوری زمان «آینده» بپردازیم. داده­های این پژوهش، حاکی از آن است که «خاص­شدگی» کاربرد فعل «خواستن» در بیان حتمیت وقوع رویداد در «آینده­­ی برنامه­ریزی شده»، پیدایش نشانه­ی تحلیلی مستقل زمان «آینده» را در فارسی امروز به ارمغان آورده­است. این درحالی است که در قرون اولیه­ی هجری فعل «خواستن»، به طور هم­زمان و با یک صورت زبانی بازنمایی هردو مفهوم وجهیت اراده و زمان آینده را بر عهده داشته­است. از این­رو می­توان گفت که در مسیر معین­شدگی فعل «خواستن» به عنوان نشانه­ی آینده، رخداد تغییری مفهومی از وجهیت «اراده» به زمان «آینده» قابل مشاهده است. 

نویسندگان

شادی داوری

مدرس دانشکده پیراپزشکی

مهرداد نغزگوی کهن

هیات علمی گروه زبان شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آسانا، جاماسب جی دستور منوچهر جی جاماسب (۱۳۷۱). متون پهلوی. ...
  • ابوالقاسمی، محسن(۱۳۸۸). راهنمای زبان­های باستانی ایران (جلد دوم). تهران: سمت ...
  • ارجانی، فرامرز بن خداداد بن عبدالله­الکاتب (۱۳۴۷). سمک عیار(جلد اول). ...
  • اشمیت، رودیگر (۱۳۸۲). راهنمای زبان­های ایرانی (جلد اول). ترجمه­ی فارسی ...
  • بهار، مهرداد (۱۳۸۰). بندهش. تهران: توس ...
  • پزشکزاد، ایرج (۱۳۳۸). بوبول. تهران: نیل ...
  • تفضلی، احمد (۱۳۷۸). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. تهران: ...
  • خباز، مجید(۱۳۷۶). مواردی از دستوری­شدن و واژگانی شدن در زبان ...
  • داوری، شادی (۱۳۹۲) . معین شدگی در فارسی. رساله­ی دکتری ...
  • داوری، شادی (۱۳۹۳). نمود تکمیلی در زبان فارسی. مجله­ی پژوهش­های ...
  • داوری، شادی و مهرداد نغزگوی کهن (۱۳۹۱). دستوری­شدگی افعال ارتقایی ...
  • راسخ مهند، محمد (۱۳۸۸). گفتارهایی در نحو. تهران: مرکز ...
  • سبزواری، مهدی(۱۳۸۲). بررسی پیدایش و تحول افعال کمکی فارسی نوین ...
  • شهری، جعفر(۱۳۵۷). شکرتلخ. تهران: امیرکبیر ...
  • طرسوسی، ابوطاهر محمدبن حسن بن علی بن موسی (۱۳۵۶). دارابنامه ...
  • عبداللهی، اصغر (۱۳۹۲). عشق به مرغ ماهی­خوار. مجله­ی داستان.ش ۳۰ ...
  • غلامعلی­زاده، خسرو (۱۳۸۰). ساخت زبان فارسی. تهران: احیاء کتاب ...
  • کشاورز، کریم(۱۳۸۸). هزارسال نثر پارسی (جلد اول). تهران: شرکت انتشارات ...
  • کنت، رونالد (۱۳۸۴). فارسی باستان: دستور زبان، متون، واژه نامه. ...
  • مزداپور، کتایون (۱۳۶۹). شایست ناشایست (آوانویسی و ترجمه). تهران: موسسه ...
  • مشکوه­الدینی، مهدی (۱۳۸۷). دستور زبان فارسی: واژگان و پیوندهای ساختی. ...
  • نظامی عروضی سمرقندی (۱۳۳۳). چهارمقاله. به کوشش محمدمعین. تهران: زوار ...
  • مدرس صادقی، جعفر (۱۳۹۲). زنده­ی بیدار. مجله­ی داستان.ش ۲۹ ...
  • مرشد زاده، نفیسه (۱۳۹۲ الف). پیش از پاییز. مجله­ی داستان. ...
  • مرشد زاده، نفیسه (۱۳۹۲ ب). خداحافظی با کوچک دوست داشتنی. ...
  • مولایی، چنگیز (۱۳۸۷). راهنمای زبان فارسی باستان. تهران: مهرنامگ ...
  • منشی، نصرالله بن محمد بن عبدالحمید (۱۳۴۳). کلیله و دمنه. ...
  • نغزگوی کهن، مهرداد (۱۳۸۷الف). دستوری­شدگی و دستوری­ زدایی، فرایندهایی مستقل ...
  • نغزگوی کهن، مهرداد (۱۳۸۷ ب). بررسی فرآیند دستوری­شدگی در فارسی ...
  • نغزگوی کهن، مهرداد (۱۳۸۹الف). چگونگی شناسایی موارد دستوری­شدگی. مجله­ی پژوهش­های ...
  • نغزگوی کهن، مهرداد (۱۳۸۹ ب) . افعال معین و نمایش ...
  • نغزگوی کهن، مهرداد (۱۳۹۰). دستوری­شدگی افعال حرکتی در زبان فارسی. ...
  • نغزگوی کهن، مهرداد و شادی داوری (۱۳۹۱الف). شبه­وند شدگی. نشریه­ی ...
  • نغزگوی کهن، مهرداد و شادی داوری (۱۳۹۱ب). همکرد شدگی. مجله­ی ...
  • نغزگوی کهن،مهرداد ( ۱۳۹۲). تغییرات نقشی «ب-» در فارسی نو ...
  • نوایی، عبدالحسین (۱۳۸۹). متون تاریخی به زبان فارسی. تهران، سمت ...
  • وحیدیان کامیار،تقی و غلامرضا عمرانی (۱۳۹۰). دستور زبان فارسی(۱). تهران: ...
  • هدایت، صادق(۱۳۳۱). بوف کور. تهران: امیرکبیر ...
  • یاحقی، محمدجعفر (۱۳۶۴). ترجمه قرآن نسخه مورخ ۵۵۶ه. موسسه فرهنگی ...
  • ابوالفتوح رازی (۱۳۶۹). روض­الجنان و روح­الجنان فی تفسیرالقرآن (مشهور به ...
  • Bhat, D.N.S.(۱۹۹۹).The Prominence of Tense, Aspect and Mood. John Benjamins, ...
  • Binnik, R. I. (۱۹۹۱). Time and the Verb: A Guide ...
  • Bolinger, Dwight (۱۹۸۰). Wanna and the gradience of auxiliaries. In ...
  • Bybee, Joan L and Willaim Pagliuca (۱۹۸۷). The evolution of ...
  • Bybee, Joan L., William Pagliuca & Revere D. Perkins (۱۹۹۱). ...
  • Bybee, Joan L., William Pagliuca & Revere D. Perkins (۱۹۹۴). ...
  • Comrie,B. (۱۹۷۶). Aspect. Cambridge: Cambridge University Press ...
  • Comrie, B. (۱۹۸۵). Tense. Cambridge: Cambridge University Press ...
  • Davari, Shadi and Mehrdad Naghzguy Kohan (۲۰۱۳a). Subjectification in Persian. ...
  • Diewald,Gabriele and Ilse Wischer (۲۰۱۳). Markers of Futurity in Old ...
  • Geeraerts, Dirk (۲۰۰۶).“Introduction: A Rough Guide to Cognitive Linguistics.” Pages۱-۲۸In ...
  • Haegeman, Liliane( ۱۹۸۹). Be going to and will: A pragmatic ...
  • Haspelmath, Martin (۱۹۹۳). A Grammar of Lezgian. Berlin: Mouton de ...
  • Heine,Bernd, Ulrike Claudi,& Friederike Hunnemeyer (۱۹۹۱). Grammaticalization: a conceptual framework. ...
  • Heine,Bernd(۱۹۹۳). Auxiliaries: Cognitive forces & Grammaticalization. Oxford: Oxford University Press ...
  • Heine, Bernd & Tania Kuteva (۲۰۰۲). World Lexicon of Grammaticalization. ...
  • Hopper, Paul (۱۹۹۱). On some properties of grammaticalization. In Traugott ...
  • Hopper, Paul J., and Elisabeth C. Traugott (۲۰۰۸). Grammaticalization. Second ...
  • Kuteva, Tania (۱۹۹۱). "The auxiliarization constraint and reference". Unpublished paper ...
  • Kuteva, Tania (۲۰۰۱). Auxiliation. New York: Oxford University Press ...
  • Koschemieder, E. (۱۹۹۶). Les rapports temporels fondamentaux et leur expression ...
  • Kövecses, Zoltán(۲۰۱۰). Metaphor: A Practical Introduction. ۲d ed. Oxford: Oxford ...
  • Mc Arthur,R.P.( ۱۹۷۴). Factuality and Modality in the future tense. ...
  • Myhill, John( ۱۹۹۲). Typological discourse analysis: quantitative approaches tothe study ...
  • Narrog, Heiko (۲۰۰۹). Modality in Japanese. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing ...
  • Rudzka-Ostyn, Brygida (۱۹۸۸). Semantic Extensions Into the Domain of Verbal ...
  • Traugott, Elizabeth (۲۰۱۰). (Inter)subjectivity and (inter)subjectification: A reassessment. Subjectification, Intersubjectification ...
  • Traugott, Elizabeth & Trousdale, Graeme (۲۰۱۳). Constructionalization and Constructional Changes.Oxford: ...
  • نمایش کامل مراجع