بررسی ریخت شناسی و زیست شناسیSpermophilus fulvus (Mammalia: Rodentia) در استان زنجان

در راستای اجرای طرح تحقیقاتی بررسی بیوسیستماتیک گونه هایSpermophilus Bennett, ۱۸۳۵ (Mammalia: Rodentia) در استان زنجان و تاثیر زمستان خوابی بر شاخص های فیزیولوژیکی آن صفات مرفولوژیک و بیولوژیک Spermophilus fulvus نیز مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور بر اساس موقعیت جغرافیایی استان زنجان از چهار ایستگاه تحقیقاتی (زنجان، سلطانیه، ابهر و قیدار) تعداد ۷۲ نمونه (۴۵ نمونه ماده و ۲۷ نمونه نر) بطور زنده صید گردید. صفات مورد استفاده برای مطالعات مرفولوژیک شامل: طول کلی بدن، طول سر و بدن، طول دم، طول پای عقب، طول گوش بر حسب میلی متر و وزن بدن بر اساس گرم اندازه گیری شدند. نتایج مرفومتریک از این صفات نشان داد که جانوران نر بجز صفت طول دم، در بقیه صفات از جانوران ماده بزرگتر و سنگین تر می باشند و در حالت بلوغ جانوران نر رنگ تیره تری نسبت به جانوران ماده دارند. در مطالعات بیولوژیکی، رشد و نمو تدریجی جانور از بدو تولد تا زمان بلوغ، افزایش مصرف روزانه غذا تا شروع زمستان خوابی (تا اواسط مرداد ماه ۴۴ گرم)، کاهش مصرف غذا در طول زمستان خوابی (در اواخر مهر ماه ۲۶ گرم، در اواخر آبان ماه ۵/۴ گرم و اواخر آذر ماه صفر گرم) مورد بررسی قرار گرفت. کوتاه ترین و بلندترین زمان زمستان خوابی در این جانوران به ترتیب ۱۰۷ و ۱۵۰ روز شمارش گردید و از این مدت نیز ۱۳ روز آن بدون انقطاع و پیوسته بود. در سال، دو بار (اوایل فروردین و اواخر خرداد) تولید نسل کرده و هر بار ۷- ۵ نوزاد به دنیا آوردند.