واکاوی معنای واژه «خمار» با تاکید بر اقوال صحابه و تابعین

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 149

فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JQHS-54-1_008

تاریخ نمایه سازی: 28 شهریور 1401

چکیده مقاله:

پوشش بانوان از جمله مفاهیمی است که در قرآن کریم با واژگان متعددی مورد توجه قرار گرفته است. یکی از واژگان مربوط به پوشش، واژه «خمار» است که در آیه ۳۱ سوره نور آمده است. فقها و مفسران در معنای این واژه اختلاف نظر دارند و این اختلاف معنایی باعث شده نظرات و احکام متفاوتی را در خصوص پوشش سر بانوان بیان کنند. در این میان مفهوم واژگان و اصطلاحات به کار رفته در متن روایات می تواند در درک این مسئله راهگشا باشد. در این مقاله تلاش می شود ابتدا با بهره گیری از دانش ریشه‎شناسی واژگان، ریشه و معنای این واژه در زبان های نیا واکاوی شود؛ سپس ضمن جستجو در منابع ادبیات دوره پیش از اسلام و نیز واکاوی این واژه در منابع لغویان تلاش بر تبین گستره معنایی این واژه در بستری تاریخی به عمل آمد. با جمع آوری و بررسی احادیث مروی از صحابه و تابعین، که این واژه در آن ها به کار رفته بود، تلاش شد این معنا به طور دقیق کاویده شود و کارکرد آن به دست آید. با ریشه شناسی واژه «خمار» متوجه شدیم این واژه ریشه در زبان آفروآسیایی دارد، و با پژوهش در ادبیات جاهلیت و آرای لغت شناسان عربی این مفهوم در سیر تاریخی خود از معنای کلی پوشش، بدون توجه به جنسیتی خاص، تا معنای پوشش سر بانوان در فرهنگ اسلامی دلالت دارد. بررسی اقوال صحابه و تابعین نیز بر مفهوم پوشش سر بانوان تاکید دارد.

کلیدواژه ها:

خمار ، ریشه شناسی ، حدیث صحابه و تابعین ، پوشش بانوان

نویسندگان

سمیه افشاری

دانش آموخته دکتری رشته علوم قرآن و حدیث، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

مهدی مهریزی

دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

مژگان سرشار

ااستادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم، ترجمه: عزت الله فولادوند،اب‍ن اب‍ی ش‍ی‍ب‍ه ...
  • اب‍ن اث‍ی‍ر الجزری، م‍ب‍ارک ب‍ن م‍ح‍م‍د، النهایه ...
  • اب‍ن س‍ع‍د، م‍ح‍م‍دب‍ن س‍ع‍د، طبقات الکبیر، محقق: علی محمد ...
  • ابن طاووس، علی بن موسی، مهج الدعوات و منهج العبادات، ...
  • ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دارالکتب ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار الفکر ...
  • ابن هشام، لخمی، المدخل الی تقویم اللسان، المحقق: الاستاذ الدکتور ...
  • ابن درید، محمد بن حسن، جمهره اللغه، بیروت، دارالعلم ...
  • فسوی، یعقوب بن سفیان، المعرفه و التاریخ، محقق: اکرم ضیاء ...
  • ابو عبید، قاسم بن سلام، الغریب المصنف، تونس، الموسسه الوطنیه ...
  • ابو نعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله، معرفه الصحابه، ریاض، ...
  • ازهری، محمد بن احمد، تهذیب اللغه، بیروت، دار احیاء التراث ...
  • بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، مصر، وزاره الاوقاف، ۱۴۱۰ق ...
  • پاکتچی، احمد، حجاب، تهران، دائره المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۸ش ...
  • ترمذی، محمدبن عیسی، الجامع الکبیر- سنن الترمذی، المحقق: بشار عواد ...
  • جفری، آرتور، واژه های دخیل در قرآن مجید، م: فریدون ...
  • دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، تهران، انتشارات موسسه لغت ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دارالقلم، ...
  • شیبانی، محمد بن حسن، الآثار، محقق: ابوالوفاء الافغانی، بیروت، دار ...
  • ضیف، شوقی ، تاریخ الادب العربی، مصر، دار المعارف، ۱۹۶۰م ...
  • طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، قاهره، مکتبه ابن ...
  • طرفه بن العبد، ابن سفیان بن سعد البکری الوائلی، دیوان ...
  • عبدالرزاق صنعانی، ابوبکر، المصنف، المحقق: حبیب الرحمن الاعظمی، بیروت، المکتب ...
  • عسکری، ابو هلال، دیوان المعانی، بیروت، دار الجیل، بی تا ...
  • فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، قم، نشر هجرت، ۱۴۰۹ق ...
  • فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، قم، موسسه دار الهجره، ...
  • مالک بن انس، الموطا، بیروت، دار الغرب الاسلامیز، بی تا ...
  • مشکور، محمدجواد، فرهنگ تطبیقی عربی با زبان های سامی ...
  • معین، محمد، حاشیه بر کتاب برهان قاطع، تهران: انتشارات ابن ...
  • منقری، نصر بن مزاحم، وقعه صفین، محقق و مصحح: هارون، ...
  • Gesenius, William ، A Hebrew and English Lexicon of the ...
  • Jeffry, Arthur، The Foreign Vocabulary of the Quran, Leiden, Brill، ...
  • Leslau, Wolf , Comparative Dictionary of Ge’ez (Class. Ethiopic). Wiesbaden: ...
  • Orel, Vladimir & Stolbova, Olga, Hamito-Semitic Etymological Dictionary, Leiden: Brill، ...
  • Lipinski, Edward, Semitic Languages outline of a comparative Grammar, Belgium, ...
  • نمایش کامل مراجع