ارزیابی نگره هم‎ترازی ادله اثباتی و سلبی انگاره اتحاد عاقل و معقول

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 100

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_IPT-53-1_003

تاریخ نمایه سازی: 28 شهریور 1401

چکیده مقاله:

در فرایند خردورزی، خودپردازی عقل، امری معمول و رایج در همه مکاتب فلسفه اسلامی است. برخی در این آزمون دشوار سرفراز و برخی ناکام مانده و به تردید گرفتار و به تعطیل فرجام سپرده اند. مسئله اتحاد عقل و عاقل و معقول در زمره مسائلی است که عقل به توانایی قلمرو و کیفیت خردورزی خود می پردازد. ابعاد مختلفی از معرفت شناسی و هستی شناسی و نفس شناسی در این مسئله بروز و نمود دارد. همین امر، نظریه پردازی را دچار دشواری مضاعف نموده است. ابن سینا با تاثیر از نارسایی برخی مبانی خود، بخشی از قلمرو آن را پوچ و قائل به آن را به عدم فهم متهم کرده است. فقط صدرالمتالهین بر اساس مبانی قوم، حتی خود ابن سینا  و سپس در حد پیشرفته تری، استوار بر مبانی خاص حکمت متعالیه، به احیاء و بازآفرینی آن اهتمام ورزیده است. در حکمت متعالیه نتایج مهم معرفتی و انسان شناختی از آن مدنظر است و توجیه خردپسند برخی باورهای اصیل دینی به تحلیل متعالی از آن منوط شده است. پژوهنده ای هردو دیدگاه مثبت و نافی را ناتوان از تحکیم مطلوب انگاشته و ادعای توقف و تعطیل نظریه پردازی را بر آن مترتب کرده است. واکاوی نشان می دهد این ادعا مترتب بر برداشت های نادرست از ادله اثباتی صدرالمتالهین است و ادعای تکافو و هم ترازی مردود است.

کلیدواژه ها:

اتحاد عقل و عاقل و معقول ، حرکت جوهری نفس ، استکمال ذاتی نفس ، آموزه حقیقت و رقیقت

نویسندگان

محمد رضا ارشادی نیا

دانشیار دانشگاه حکیم سبزواری

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • آشتیانی، سیدجلال الدین، شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا، دفتر ...
  • آشتیانی، سیدجلال الدین، مقدمه بر اصول المعارف فیض کاشانی، انتشارات ...
  • ابن سینا ، حسین، الاشارات و التنبیهات، ج۳، دفتر نشر ...
  • ابن سینا ، حسین، الالهیات من کتاب الشفاء، دفتر تبلیغات ...
  • ابن سینا ، حسین، النفس من کتاب الشفاء، دفتر تبلیغات ...
  • ابن سینا ، حسین، رساله فی تعقب الموضع الجدلی، انتشارات ...
  • ارشادی نیا، محمدرضا، «کاربست آموزه حقیقت و رقیقت در علم ...
  • ارشدریاحی، علی، «تحلیل انتقادی ادله اتحاد عاقل و معقول»، مقالات ...
  • بابایی، علی، «فهم رابطه خدا با عالم از روی مثل ...
  • توکلی، محمدهادی، «نقد و بررسی اشکالات استاد مصباح به دو ...
  • توکلی، محمدهادی، «نقد و بررسی دیدگاه استاد حائری یزدی درباره ...
  • توکلی، محمدهادی، «نقد و بررسی اشکالات علامه طباطبایی بر برهان ...
  • حائری یزدی،مهدی ، « تحقیق: حسن حسن زاده آملی، قم:ءاتحاد ...
  • حسینی امین، حسین، و فاطمه معین الدینی، «نقد و بررسی ...
  • سبزواری، هادی، تعلیقه بر الشواهدالربوبیه، بوستان کتاب، قم، ۱۳۸۲ ...
  • سهروردی، شهاب الدین یحیی، مجموعه مصنفات، ج۱، پژوهشگاه علوم انسانی ...
  • صدرالمتالهین، محمد، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، ج۱، ۲، ...
  • صدرالمتالهین، محمد، الشواهدالربوبیه، بوستان کتاب، قم، ۱۳۸۲ ...
  • فارابی، المنطقیات، مکتبه آیه الله المرعشی، قم، ۱۴۰۸ق.مردیها، اعظم، حسینی ...
  • مصباح یزدی، محمد تقی، تعلیقه علی نهایه الحکمه، سلمان فارسی، ...
  • معین الدینی، فاطمه، «تحلیل انتقادی دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی ...
  • نمایش کامل مراجع