امکان رجوع واهب از هبه به نوادگان

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 99

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JOLT-13-2_004

تاریخ نمایه سازی: 29 شهریور 1401

چکیده مقاله:

در عقد هبه اصل بر این است که واهب می‎تواند به عین موهوبه رجوع کرده و آن را تملک کند. این اصل استثنائاتی دارد. یکی از موارد استثنا «هبه به اولاد» است که مطابق با بند ۱ ماده ۸۰۳ قانون مدنی غیرقابل رجوع به شمار می‎رود. اکثر نویسندگان حقوق مدنی معتقدند حکم هبه به اولاد شامل نوادگان هم می‎شود، بنابراین، واهب نمی‎تواند از هبه به «اولاد اولاد» خویش رجوع کند. بررسی خاستگاه بند ۱ ماده ۸۰۳ در فقه، یعنی مبحث «هبه به ارحام» نشان می دهد وفق نظر مشهور فقیهان، واهب نمی‎تواند از هبه به همه «ارحام نسبی» خویش رجوع کند. براساس این دیدگاه، هبه به نوادگان نسبی رجوع ناپذیر و هبه به نوادگان رضاعی رجوع پذیر است، در عین حال، خاطر نشان می‎کند آنچه مورد اجماع فقیهان است، منحصرا رجوع ناپذیری هبه به پدر، مادر و اولاد واهب است. بنابراین، به نظر می‎رسد قانون گذار برای عمل به اصل و پرهیز از توسعه استثنا، به قدر متیقن یعنی نظر اجماعی فقها، اکتفا کرده است و از این رو، نمی‎توان مانند اکثر مولفان هبه به نواده را نیز مشمول مقرره مزبور دانست. بنابراین، هبه به نوادگان نسبی و نوادگان رضاعی رجوع پذیر است.    

کلیدواژه ها:

اولاد ، رجوع ، ماده ۸۰۳ قانون مدنی ، نوادگان ، هبه

نویسندگان

سید محمد صادق طباطبایی

دانشیار، گروه حقوق، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

داریوش کیوانی هفشجانی

دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن ابی عقیل (۱۴۱۳). حیاه ابن ابی عقیل و فقهه. ...
  • ابن براج، قاضی عبدالعزیز (۱۴۰۶). المهذب، جلد دوم، چاپ اول، ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم (۱۴۱۴). لسان العرب. جلد دوازدهم، ...
  • اصفهانی، سید ابوالحسن (۱۴۲۲). وسیله النجاه. چاپ اول، قم: موسسه ...
  • اکبرپور، مجید، محبی، ابوالفضل و نظری، خدیجه (۱۳۹۰). بررسی تعهدات ...
  • امامی، سید حسن (۱۳۷۹). حقوق مدنی. جلدهای اول و دوم، ...
  • انصاری، مرتضی (۱۴۱۵). کتاب المکاسب، جلد سوم، چاپ اول، قم: ...
  • بروجردی عبده، محمد (۱۳۸۰). حقوق مدنی. چاپ اول، تهران، انتشارات ...
  • حسینی شیرازی، سید محمد (بی‎تا). ایصال الطالب الی المکاسب. جلد ...
  • حصکفی، علاء الدین (۲۰۰۲). الدر المختار فی شرح تنویر الابصار ...
  • زحیلی، محمدمصطفی (۱۴۲۷). القواعد الفقهیه و تطبیقاتها فی المذاهب الاربعه. ...
  • زحیلی، وهبه (بی‎تا). الفقه الاسلامی و ادلته. جلد پنجم، چاپ ...
  • زرکشی، ابوعبدالله (۱۴۱۴). البحر المحیط فی اصول الفقه. جلد دوم، ...
  • سعدی، ابوجیب (۱۴۰۸). القاموس الفقهی لغه و اصطلاحا. چاپ دوم، ...
  • سغدی، ابوالحسن علی بن حسین (۱۴۰۴). النتف فی الفتاوی. جلد ...
  • سیستانی، سید علی (۱۴۱۷). منهاج الصالحین. جلد دوم، چاپ پنجم، ...
  • شهید اول، محمد بن مکی (بی‎تا). القواعد و الفوائد. جلد ...
  • شهید ثانی، زین الدین (۱۴۱۳). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع ...
  • شیخ صدوق، محمدبن علی (۱۳۷۶). الامالی. چاپ ششم، تهران: کتابچی ...
  • شیخ طوسی، محمد (۱۳۸۷). المبسوط فی فقه الامامیه. جلد سوم، ...
  • طاهری، حبیب الله (۱۳۷۵). حقوق مدنی (۷-۶). چاپ اول، قم: ...
  • عدل، مصطفی (منصورالسلطنه) (۱۳۷۳). حقوق مدنی. قزوین: بحرالعلوم ...
  • جمعی از مولفان (بی‎تا). الموسوعه الفقهیه الکویتیه، جلد چهل و ...
  • علامه حلی، حسن (۱۴۲۵). نهایه الوصول الی علم الاصول. جلد ...
  • علامه طباطبایی، سید محمدحسین (۱۴۱۷). المیزان فی تفسیر القرآن. جلد ...
  • عمید، موسی (۱۳۴۲). هبه و وصیت در حقوق مدنی ایران. ...
  • فاضل لنکرانی، محمد (۱۴۲۵). تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله ...
  • فخررازی، محمد (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب. جلد نوزدهم، چاپ سوم، بیروت: ...
  • کاتوزیان، ناصر (۱۳۸۰). حقوق مدنی – عطایا. چاپ دوم، تهران: ...
  • کاشف الغطاء، حسن (۱۴۲۲). انوار الفقاهه – کتاب الهبه. چاپ ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷). الکافی، جلد هفتم، چاپ چهارم، ...
  • کیدری، قطب الدین محمد بن حسین (۱۴۱۶). اصباح الشیعه بمصباح ...
  • گلپایگانی، سید محمدرضا (۱۴۱۳). هدایه العباد. جلد دوم، چاپ اول، ...
  • محقق حلی، نجم الدین جعفر بن حسن (۱۴۰۸). شرائع الاسلام ...
  • محقق خراسانی، محمدکاظم (۱۴۱۳). کتاب فی الوقف. چاپ اول، قم: ...
  • محقق سبزواری، محمدباقر (۱۴۲۳). کفایه الاحکام. جلد دوم، چاپ اول، ...
  • مصطفوی، سید محمدکاظم (۱۴۲۱). مائه قاعده فقهیه. چاپ اول، قم: ...
  • مغربی، ابوحنیفه نعمان بن محمد (۱۳۸۵ه ق). دعائم الاسلام. جلد ...
  • موصلی، عبدالله (۱۴۲۶). الاختیار لتعلیل المختار، جلد سوم، چاپ سوم، ...
  • میدانی، عبدالغنی (بی‎تا). اللباب فی شرح الکتاب، جلد دوم، بیروت: ...
  • میرخلیلی، سید احمد، عزیزالهی، حجت، فرزانه و شاره، معین (۱۳۹۴). ...
  • کاشف الغطاء، محمدحسین (۱۳۵۹ه ق). تحریر المجله. جلد دوم، چاپ ...
  • نجفی، محمدحسن (۱۴۰۴). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. جلد ...
  • نسفی، ابوالبرکات (۲۰۱۱). کنز الدقائق. چاپ اول، دارالبشائر الاسلامیه – ...
  • نمایش کامل مراجع