جستاری در کارکرد نمادین رنگ و انواع دلالت های آن در شعر کودک و نوجوان دهه ی شصت تا هشتاد

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 134

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JCLS-13-1_002

تاریخ نمایه سازی: 29 شهریور 1401

چکیده مقاله:

رنگ ها ورای ظاهر خود، مفاهیم گوناگونی دارند و تکیه گاه افکار و احساسات نمادین به شمار می آیند. نماد، مخاطب را به درنگ بر معنای شعر وا می دارد و لذت مشارکت در خلق معنای متن را فراهم می کند. این مقاله به بررسی اشعار کودک و نوجوان از چشم انداز نماد رنگ و توجه به این امر که کدام رنگ ها در شعر کودک و نوجوان در موقعیت نمادین قرار دارند و چه مفاهیمی را القا می کنند، پرداخته است. پس از انتخاب نه شاعر کودک و نوجوان، از میان ۱۳۴ مجموعه شعری که دسترسی به آن ها ممکن شده است، تنها در ۳۲ مجموعه، رنگ هایی با ویژگی نمادین مشاهده شده است. این مقاله، به روش توصیفی تحلیلی، ضمن بیان فراوانی هرکدام از رنگ های نمادین در شعر شاعران منتخب و همچنین بیان بسامد آن ها در هرکدام از گروه های سنی (ب، ج، د و ه)، دلالت های هر رنگ را در اشعار مدنظر، بررسی و با شعر کهن و معاصر مقایسه کرده و میزان تازگی یا تداول آن ها را نشان می دهد. نتایج این بررسی نشان می دهد که رنگ های سیاه، سفید، سبز و سرخ در شعر کودک و نوجوان بیش از رنگ های دیگر، ویژگی نمادین یافته اند؛ سیاه برای بیان ظلمت فقر، گمراهی، ظلم و خفقان به کار رفته است. سفید، پاکی و معصومیت، امید و آگاهی را القا می کند و سبز، رنگ طبیعت، امید، امنیت و بیانگر مفاهیم مذهبی است. رنگ سرخ نیز با مفهوم شهید و شهادت، زیبایی، عشق، شرم و گاه تشویش گره خورده است. بیشتر نمادهای رنگ در این حوزه، نمادهای مرسوم شعر فارسی اند. از میان شاعران منتخب نیز بیوک ملکی، جعفر ابراهیمی، مصطفی رحمان دوست و قیصر امین پور، از نمادهای رنگ بیش از بقیه شاعران بهره گرفته اند. 

کلیدواژه ها:

واژه های کلیدی: آشنایی زدایی ، رنگ های نمادین ، شعر کودک و نوجوان ، نمادهای مرسوم

نویسندگان

مهدیه اسلامیت

دکتری تخصصی

سید محمود الهام بخش

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد

محمد کاظم کهدویی

دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابراهیمی، جعفر. (۱۳۷۵). ای ایران. تهران: سوره ...
  • (۱۳۸۲). سیب و پرنده. تهران: کتاب نیستان ...
  • (۱۳۷۲). لبخند شبنم ها. تهران: مدرسه ...
  • اسلامیت، مهدیه. (۱۳۹۸). کارکرد نماد، اسطوره و تمثیل در شعر ...
  • الیوریو فراری، آنا. (۱۳۷۱). نقاشی کودکان و مفاهیم آن. تهران: ...
  • امین پور، قیصر. (۱۳۷۳). ظهر روز دهم. تهران: سروش ...
  • (۱۳۶۸). مثل چشمه، مثل رود. تهران: سروش ...
  • ایتن، یوهانس. (۱۳۵۷). عناصر رنگ. ترجمه ی حسن ملجائی، تهران: ...
  • بهار، مهرداد. (۱۳۷۶). پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: آگاه ...
  • پاشایی، کامران و همکاران. (۱۳۹۴). «بررسی نماد رنگ در آثار ...
  • حسن لی، کاووس؛ احمدیان، لیلا. (۱۳۸۶). «کارکرد رنگ در شاهنامه ...
  • (۱۳۸۷). «بازنمود رنگ های سرخ، زرد، سبز و بنفش در ...
  • حسن لی کاووس؛ صدیقی، مصطفی. (۱۳۸۲). «تحلیل رنگ در سروده ...
  • داد، سیما. (۱۳۸۷). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید ...
  • دوبوکور، مونیک. (۱۳۷۳). رمزهای زنده جان. ترجمه ی جلال ستاری، ...
  • رحمان دوست، مصطفی. (۱۳۶۳). چشمه ی نور. تهران: کانون پرورش ...
  • (۱۳۶۹). کوچه های آبی. تهران: محراب قلم ...
  • (۱۳۷۴). موسیقی باد. تهران: مدرسه ...
  • (۱۳۷۹). گل لبخند و سلام. تهران: کانون پرورش فکری کودکان ...
  • (۱۳۸۰). آسمان هنوز آبی است. تهران: محراب قلم ...
  • (۱۳۸۴). کاش حرفی بزنی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و ...
  • روحانی، مسعود؛ عنایتی، محمد. (۱۳۹۰). «نگاهی تحلیلی به کارکرد رنگ ...
  • سان، هوارد و دوروتی. (۱۳۷۸). زندگی با رنگ. تهران: حکایت ...
  • ستاری، جلال. (۱۳۷۶). مدخلی بر رمز شناسی عرفانی. تهران: مرکز ...
  • سلاجقه، پروین. (۱۳۸۵). از این باغ شرقی. تهران: کانون پرورش ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا. (۱۳۵۰). صور خیال در شعر فارسی. تهران: ...
  • شعبان نژاد، افسانه. (۱۳۸۶). بزرگراه. تهران: توکا ...
  • (۱۳۷۰). یک کاسه شبنم. تهران: مدرسه ...
  • (۱۳۷۰). شکوفه های برفی. تهران: قدیانی (کتاب های شکوفه) ...
  • شعبانی، اسدالله. (۱۳۷۳). ساز من ساز جیرجیرک. تهران: کانون پرورش ...
  • (۱۳۷۶). شیشه های آسمان. تهران: امیرکبیر ...
  • شوالیه، ژان و آلن گربران. (۱۳۷۹). فرهنگ نمادها. ترجمه ی ...
  • صالحی، آتوسا. (۱۳۷۵). با اجازه ی بهار. تهران: نقطه ...
  • علی اکبرزاده، مهدی. (۱۳۷۸). رنگ و تربیت. تهران: میشا ...
  • کارکیا، فرزانه. (۱۳۷۵). رنگ، بهره وری و نوآوری. تهران: دانشگاه ...
  • کشاورز، ناصر. (۱۳۷۰). دانه ها، گنجشک ها، پروانه ها. تهران: ...
  • (۱۳۷۷). هرچه هستی بهترینی. تهران: سروش ...
  • (۱۳۷۷). میوه هایشان سلام، سایه هایشان نسیم. قدیانی (کتاب های ...
  • (۱۳۷۸). حسن کچل تو کوچه دنبال یک ...
  • کوپر، جی. سی. (۱۳۷۹). فرهنگ مصور نمادهای ...
  • گرین و همکاران. (۱۳۷۶). مبانی نقد ادبی. ترجمه ...
  • لوشر، ماکس. (۱۳۷۶). روان شناسی و رنگ ها. ترجمه ی ...
  • ماسن، پاول هنری و دیگران. (۱۳۶۸). رشد و شخصیت ...
  • مرادی، محمد. (۱۳۹۵). «تنوع متمایز رنگ در اشعار حسین منزوی ...
  • مزینانی، محمد کاظم. (۱۳۸۶). صندلی ها خسته اند. تهران: موسسه ...
  • ملکی، بیوک. (۱۳۶۶). ستاره باران. تهران: برگ ...
  • (۱۳۷۰). بر بال رنگین کمان. تهران: سروش ...
  • (۱۳۷۱). پشت یک لبخند. تهران: قدیانی ...
  • (۱۳۷۶). از هوای صبح. تهران: سروش ...
  • (۱۳۸۲). باغی از ستاره چیدن. تهران: کتاب نیستان ...
  • (۱۳۸۹). مترسک عاشق بود. تهران: افق ...
  • نیکوبخت، ناصر؛ قاسم زاده، سیدعلی. (۱۳۸۴). «زمینه های نمادین رنگ ...
  • نیما یوشیج. (۱۳۶۸). درباره ی شعر و شاعری. به کوشش ...
  • واردی، زرین تاج؛ مختارنامه، آزاده. (۱۳۸۶). «بررسی رنگ در حکایت ...
  • نمایش کامل مراجع