مقایسه اثربخشی «درمان راه حل محور کوتاه مدت» و «درمان مبتنی بر شفقت» بر پاسخ های نشخواری زوجین مبتلا به افسردگی

مقدمه: پاسخ های نشخواری یکی از مشخصه های مهم شناختی در افراد مبتلا به افسردگی است و سبب مختل کردن تفکر، حل مساله و روابط اجتماعی است. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی "درمان راه حل محور کوتاه مدت" و "درمان مبتنی بر شفقت" بر "پاسخ های نشخواری"زوجین مبتلا به افسردگی انجام شد.  روش کار : روش پژوهش حاضر نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل اجرا شد.  جامعه آماری شامل کلیه زوجین مبتلا به افسردگی مراجعه کننده به مرکز جامع سلامت مهرگان جوان شهر مشهد، بخش سعدآباد در سال ۱۳۹۷ بودند که تعداد آن ها ۱۵۰زوج بود.  با توجه به ملاک های ورود تعداد ۴۵ زوج به عنوان نمونه انتخاب شد. روش نمونه گیری به صورت هدفمند بود. پس از انتخاب افراد نمونه به روش تصادفی ساده به روش قرعه کشی در  گروه های مداخله اول "درمان راه حل محور کوتاه مدت"(۱۵زوج)، گروه مداخله دوم"درمان مبتنی بر شفقت" (۱۵زوج) و گروه کنترل(۱۵زوج) قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه جمعیت شناختی، "مقیاس پاسخ های نشخواری" (Ruminative Responses Scale) بود. روایی محتوا و روایی صوری به روش کیفی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ اندازه گیری شد. برای گروه مداخله اول ۶ جلسه،  هر جلسه بین ۳۰/۱ تا ۲ ساعت و برای گروه مداخله دوم ۸ جلسه ۳۰/۱ تا ۲ ساعته برگزار شد. داده ها در نرم افزار آماری اس پی اس اس نسخه ۲۴ تحلیل شد.  یافته ها: در مرحله پس آزمون و پیگیری "درمان راه حل محور کوتاه مدت" بر کاهش متغیر بیان افکار (۰۰۱/۰>P، ۵۸/۹۱=F)، در فکر فرو رفتن (۰۰۱/۰>P، ۷۰/۶۲=F)، افسردگی (۰۰۱/۰>P، ۱۹/۱۰۴=F) و پاسخ های نشخواری (۰۰۱/۰>P، ۰۷/۹۳=F)،  تاثیر معناداری داشت. علاوه بر این، "درمان مبتنی بر شفقت" بر کاهش متغیر بیان افکار (۰۰۱/۰>P، ۲۲/۷۱=F)، در فکر فرو رفتن (۰۰۱/۰>P، ۳۹/۵۰=F)، افسردگی (۰۰۱/۰>P، ۸۷/۹۳=F) و پاسخ های نشخواری (۰۰۱/۰>P، ۵۴/۴۱=F)،  در مرحله پس آزمون و پیگیری تاثیر معناداری داشت. نتایج آزمون تعقیبی در مقایسه ۲ گروه "درمان راه حل محور کوتاه مدت" و  گروه"درمان مبتنی بر شفقت" نشان داد که در مرحله پس آزمون بین ۲ گروه تفاوت معناداری در کاهش متغیر در فکر فرو رفتن وجود دارد (۰۰۳/۰>P). همچنین بین ۲ گروه درمان در کاهش نمره متغیرهای بیان افکار،  افسردگی و پاسخ های نشخواری در مرحله پس آزمون و پیگیری تفاوت معناداری وجود ندارد. نتیجه گیری: "درمان راه حل محور کوتاه مدت" و "درمان مبتنی بر شفقت" بر بیان کردن افکار، در فکر فرو رفتن و افسردگی و همچنین نمره کل مقیاس پاسخ های نشخواری زوجین مبتلا به افسردگی موثر است. پیشنهاد می شود که از  روش های درمان فوق برای کاهش و یا از بین بردن پاسخ های نشخواری زوجین مبتلا به افسردگی استفاده شود.