اعجاز بیانی قرآن کریم در پساپرده اسلوب ادبی عدول بین اسم و فعل (با تکیه بر نظریه نقش گرای یاکوبسن)

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 182

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JPHT-18-4_006

تاریخ نمایه سازی: 9 مهر 1401

چکیده مقاله:

صاحبان علم و اندیشه در بررسی اعجاز قرآن کریم از دیرباز تاکنون به بخش بیان و اسلوب آن توجه ویژه ای داشته اند. در این زمینه پژوهش های ارزشمندی انجام گرفته است که از این طریق ربانی بودن مصدر این متن بی نظیر نیز نمودی بارز دارد. عدول به عنوان یکی از اساسی ترین شیوه های بیانی قرآن کریم به معنای تغییر در سیاق و اسلوب کلام است، که خود گونه های مختلفی دارد و اندیشمندان علم بلاغت به دسته بندی آن پرداخته اند. از جمله عدول از حقیقت به مجاز، عدول از تعابیر نزدیک و آسان به تعابیر دور و پیچیده، عدول از یک صیغه به صیغه دیگر در فعل ها و اسم ها که اغراضی را نیز برای آن بیان کرده اند. زبان شناسان نیز به اغراض فرعی تکنیک های زبانی تاکید دارند. رومن یاکوبسن زبان شناس بنام روسی از اغراض فرعی به عنوان نقش های زبانی یاد می کند. وی برای زبان شش نقش ترغیبی، عاطفی، ادبی، همدلی، فرازبانی و ارجاعی در نظر گرفته است. پژوهش حاضر سعی دارد با تکیه بر نظریه نقش گرایی یاکوبسن، اغراض عدول بین اسم و فعل در قرآن کریم را بررسی و تحلیل کند و از این دریچه به اعجاز بیانی قرآن بنگرد. این بررسی نشان می دهد که عدول در هریک از آیات، مخاطب را دچار کاوش ذهنی و تعقل و تدبر می کند؛ تعقل و تدبری که از اهداف اساسی خداوند متعال در قرآن کریم است. نتایج نشان می دهد که دلالت اسم بر ثبوت و فعل بر تجدد و حدوث، بیشترین نمود را در این آیات داشته و در برخی آیات علاوه بر دلالت معنایی، رعایت فاصله آیات نیز مدنظر بوده است. نقش های شش گانه زبان گاهی با هم همپوشانی دارند و در برخی موارد، عدول صورت گرفته بیش از یک نقش را نمود بخشیده است که همه این موارد بیانگر اعجاز بیانی قرآن کریم و ثابت کننده مصدر ربانی این کتاب آسمانی است.

نویسندگان

مجتبی عمرانی پور

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

مهران غلامعلی زاده

دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن الکریم ...
  • آلوسی، سید محمود (۱۴۱۵ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، ...
  • ابوزهره، محمد (بی تا). زهره التفاسیر، بیروت: دارالفکر ...
  • ابوحیان، محمد بن یوسف (۱۴۲۰ق). البحر المحیط فی التفسیر، بیروت: ...
  • ابن عاشور، محمد بن طاهر (بی تا). التحریر و التنویر، ...
  • باقری، مهری (۱۳۷۳). مقدمات زبان شناسی، تهران: دانشگاه پیام نور ...
  • التفتازانی، سعدالدین (۱۴۳۴ق). المطول، المحقق: عبدالحمید الهنداوی، الطبعه الثالثه، بیروت: ...
  • حائری تهرانی، میر سید علی (۱۳۷۷). مقتنیات الدرر، تهران: دارالکتب ...
  • حقی بروسوی، اسماعیل (بی تا). تفسیر روح البیان، الطبعه الاولی، ...
  • الخالدی، صلاح عبدالفتاح (۲۰۰۰). اعجاز القرآن البیانی و دلائل مصدره ...
  • زحیلی، وحده بن مصطفی (۱۴۱۸ق). التفسیر المنیر فی العقیده و ...
  • الزمخشری، محمود (۱۴۰۷ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دارالکتاب ...
  • السامرائی، فاضل صالح (بی تا). معانی النحو، القاهره: شرکه العاتک ...
  • شعیری، حمیدرضا (۱۳۹۱). مبانی معناشناسی نوین، چ سوم، تهران: سمت ...
  • الطباطبایی، سید محمدحسین (۱۴۱۷ق). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: جامعه ...
  • طنطاوی، سید محمد (بی تا). التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، قاهره: ...
  • العلوی، یحیی (۱۴۳۳ق). الطراز، تحقیق: عبدالحمید هنداوی، قم: ذوی القربی ...
  • فخر رازی، محمد عمر (۱۴۲۰ق). التفسیر الکبیر، الطبعه الثالثه، بیروت: ...
  • فضل الله، سید محمدحسین (۱۴۱۹ق). تفسیر من وحی القرآن، الطبعه ...
  • کاشانی، فتح الله (۱۴۲۳ق). زبده التفاسیر، قم: بنیاد معارف اسلامی ...
  • گیرو، پی یر (۱۳۸۰). نشانه شناسی، ترجمه محمد نبوی، تهران: ...
  • مدرسی، محمدتقی (۱۴۱۹ق). من هدی القرآن، تهران: دار محبی الحسین ...
  • مغنیه، محمدجواد (۱۴۲۴ق). تفسیر الکاشف، تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • یاکوبسن، رومن (۱۳۸۰). شعر و شعرشناسی، ترجمه کورش صفوی، تهران: ...
  • (۱۹۹۳). النظریه الالسنیه، ترجمه: فاطمه الطبال برکه، بیروت: الموسسه الجامعیه ...
  • Fairclough, Norman )۲۰۰۱.( Language and power (Second edition), England ...
  • نمایش کامل مراجع