بازپژوهی مستندات فقهی حق حبس در نکاح مبتنی بر مهریه نامتعارف با تکیه بر فقه امامیه

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 100

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ZAN-5-9_002

تاریخ نمایه سازی: 9 مهر 1401

چکیده مقاله:

شارع مقدس، حقوق متعددی را در عقد نکاح به هدف تامین مصالح زوجین و تحکیم بنیان خانواده قرار داده است. مشهور فقیهان امامیه، حق حبس را در عقود معوضه و عقد نکاح، برای طرفین به رسمیت شناخته اند. حق حبس، اختیاری است که بر اساس آن به هر کدام از طرفین قرارداد اجازه داده می شود که تا ایفای تعهد طرف مقابل، از انجام دادن تعهد خود امتناع کنند. رسمیت یافتن حق حبس در حقوق خانواده، علاوه بر تزلزل بنیان خانواده و افزایش آسیب های خانواده، معضلات قضایی خانواده را افزایش داده است. گسترش مهریه های نامتعارف در جامعه ایران، معضل حق حبس را دوچندان کرده است. این مسئله، بازنگری فقهی در مبانی حق حبس و قوانین مرتبط با آن را ضروری می­کند. یافته های پژوهش نشان می دهد مبانی فقهی حق حبس با مسائل جدی مواجه است. پژوهش حاضر، با روش کتاب خانه ای اسنادی در مقام گردآوری، و رویکرد تحلیلی انتقادی در مقام داوری، با واکاوی ابعاد گوناگون این موضوع، به تجزیه و تحلیل مبانی فقهی حقوقی حق حبس زوجه در نکاح می پردازد. از این رو، پس از اشاره مقدماتی به حق حبس در نظام حقوقی، به تحلیل مستندات فقهی حقوقی و نقد مهم ترین دیدگاه های فقیهان امامیه خواهیم پرداخت. یافته های پژوهش نشان می دهد عقد نکاح از عقود معوضه به شمار نمی رود و حق حبس در عقود معوضه و در نکاح، مستند فقهی روشنی ندارد.

نویسندگان

حسن غروی

دانش آموخته خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و دانش آموخته دکتری فلسفه اسلامی، دانشگاه باقرالعلوم (ع)، قم، ایران

محدثه مهرابی زاده

پژوهشگر پژوهشکده مطالعات زن و خانواده، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اردبیلی، احمد بن محمد (۱۴۰۳). مجمع الفائده والبرهان فی شرح ...
  • انصاری، مرتضی (۱۴۳۸). کتاب المکاسب، تحقیق: لجنه التحقیق، قم: مجمع ...
  • باقری، احمد؛ طباطبایی، محمدصادق (۱۳۸۴). «حق حبس»، در: مطالعات اسلامی، ...
  • بحرانی، یوسف بن احمد (۱۳۶۳). الحدائق الناظره، قم: موسسه النشر ...
  • جمعی از پژوهشگران (۱۴۲۳). موسوعه الفقه الاسلامی طبقا لمذهب اهل ...
  • حبیبی تبار، جواد (۱۳۹۸). تشکیل خانواده از منظر فقه و ...
  • حر عاملی، محمد بن حسن (۱۴۰۹). وسائل الشیعه، قم: موسسه ...
  • حکمت نیا، محمود؛ هدایت نیا، فرج الله (۱۳۸۸). فلسفه حقوق ...
  • حلی، احمد بن ادریس (۱۴۳۰). کتاب السرائر، قم: موسسه النشر ...
  • روحانی، محمدصادق (۱۳۸۳). استفتائات، قم: حدیث دل، ج۷ ...
  • سبحانی، جعفر (۱۳۸۹). استفتائات، قم: موسسه امام صادق (ع) ...
  • سیستانی، علی (۱۳۸۴). رساله توضیح المسائل، قم: هجرت، چاپ پنجم ...
  • شبیری زنجانی، موسی (۱۳۸۳). کتاب النکاح، قم: موسسه پژوهشی رای ...
  • شرف الدین، حسن (۱۳۹۱). تبیین جامعه شناختی مهریه، قم: موسسه ...
  • شعبانی، قاسم (۱۳۸۵). تعیین خسارت در قراردادها و تعهدات: تحقیقی ...
  • شهیدی، مهدی (۱۳۸۲). حقوق مدنی: آثار قراردادها و تعهدات، تهران: ...
  • عاملی جبعی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی (۱۳۷۸). الروضه ...
  • غروی، حسن؛ و دیگران (۱۳۹۸). «بررسی انتقادی مبانی فقهی صحت ...
  • قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مصوب ۱۳۵۸، (۱۳۷۸)، تدوین علی ...
  • قانون حمایت خانواده، مصوب ۱۳۹۱، https://rc.majlis.ir/fa/law/show/۸۴۰۸۱۴قیوم زاده، محمود (۱۳۸۹). «بررسی ...
  • کاتوزیان، ناصر (۱۳۸۲). حقوق مدنی: خانواده، تهران: میزان، ج۴ ...
  • مجموعه قانون حمایت خانواده (۱۳۹۷). تدوین: فاطمه منتصر اسدی و ...
  • محقق داماد، مصطفی (۱۳۸۴). بررسی فقهی حقوق خانواده، تهران: ...
  • مصطفوی، سید محمد کاظم (۱۴۲۱). القواعد: مائه قاعده فقهیه معنی ...
  • مکارم شیرازی، ناصر (۱۴۲۴). کتاب النکاح، قم: مدرسه الامام علی ...
  • موسوی خمینی، روح الله (۱۴۲۵). تحریر الوسیله، قم: موسسه ...
  • موسوی عاملی، محمد بن علی (۱۴۱۳). نهایه المرام، قم: موسسه ...
  • میرداداشی، مهدی (۱۳۹۳). تبیین فقهی حقوقی شروط ضمن عقد ازدواج، ...
  • نجفی، محمد حسن (۱۳۸۴). جواهر الکلام، طهران: المکتبه الاسلامیه، الطبعه ...
  • هدایت نیا، فرج الله (۱۳۸۶). «حق حبس زوجه برای استیفای ...
  • نمایش کامل مراجع