تاثیر مدیریت آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ های مختلف برنج (مطالعه موردی: شهرستان آمل)

زمینه و هدف: امروزه آبیاری غرقاب دائم در دوره رشد محصول در شالیزارهای شمال کشور موجب مصرف بالای آب شده است. با توجه به کمبود منابع آبی کشور، مدیریت مناسب آبیاری جهت کاهش مصرف آب در ارقام مختلف برنج، ضروری است. بنابراین، پژوهش حاضر به-منظور بررسی اثر مدیریت های آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد چهار ژنوتیپ برنج اجرا شد.روش پژوهش: آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران (آمل) اجرا شد. در این آزمایش ژنوتیپ های برنج در چهار سطح (G۱: طلوع، G۲: طارم، G۳: تیسا و G۴: شیرودی) به عنوان فاکتور اصلی و سطوح آبیاری در شش سطح (I۱: غرقاب دائم از نشاکاری تا ۲۰ روز پس از ۵۰ درصد گلدهی و سپس قطع آبیاری، I۲: غرقاب دائم از نشاکاری تا ۱۵ روز پس از ۵۰ درصد گلدهی و سپس قطع آبیاری، I۳: غرقاب دائم از نشاکاری تا ۱۰ روز پس از ۵۰ درصد گلدهی و سپس قطع آبیاری، I۴: غرقاب دائم از نشاکاری تا ۵ روز پس از ۵۰ درصد گلدهی و سپس قطع آبیاری، I۵: غرقاب دائم از نشاکاری تا مرحله گلدهی و سپس قطع آبیاری و I۶: آبیاری تناوبی از نشاکاری تا ۱۰ روز قبل از برداشت و سپس قطع آبیاری به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. در زمان رسیدگی فیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد نظیر ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد کل پنجه در کپه، تعداد دانه پر در خوشه و وزن هزار دانه اندازه گیری شدند.یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین عملکرد دانه (به ترتیب ۶۷۶۵ و ۴۲۵۵ کیلوگرم در هکتار) از ارقام طلوع و طارم حاصل شد. اعمال سطح I۱ موجب حصول حداکثر عملکرد دانه (۸/۶۲۹۱ کیلوگرم در هکتار) گردید، در حالی که با کاربرد سطح I۵، عملکرد به میزان ۴/۱۷ درصد کاهش یافت. سطح I۶ ضمن تولید عملکرد دانه مطلوب (۵۹۱۱ کیلوگرم در هکتار)، به عنوان بهترین گزینه مدیریت آبیاری در شرایط کمبود آب جهت آبیاری تعیین گردید.نتایج: با توجه به نتایج، اعمال سطح آبیاری تناوبی از نشاکاری تا ۱۰ روز قبل از برداشت و سپس قطع آبیاری در گیاه برنج در منطقه مورد مطالعه، عملکرد قابل قبولی را در شرایط کم آبی خواهد داشت و جهت دستیابی به حداکثر مقدار عملکرد، رقم طلوع به عنوان ژنوتیپ مناسب پیشنهاد می گردد.