علائم ماندگار در بهبودیافتگان کووید-۱۹و اهمیت توانبخشی پسا حاد: مطالعه مروری نظام مند

زمینه و هدف: سندرم حاد تنفسی کووید-۱۹ در سراسر جهان گسترش یافته و عوارض و علائم ماندگار مختلفی، از جمله اختلالات مختلف جسمانی و روانی در بیماران ترخیص شده و بهبودیافته مشاهده شده است. هدف از مطالعه مروری حاضر، بررسی علائم ماندگار در بهبودیافتگان کووید-۱۹ و اهمیت توانبخشی در مرحله پسا حاد بود. روش بررسی: در این مطالعه مروری نظام مند، مقالات مرتبط از پایگاه های اطلاعاتی شامل مدلاین، پابمد، گوگل اسکالر، ساینس دایرکت، مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران، وب آو ساینس، اسکوپوس، اشپرینگر از سال ۲۰۱۹ تا اوت سال ۲۰۲۱ بررسی شد. همچنین در فرایند جست وجو مقالات از کلیدواژه های کووید-۱۹ (و مشابه آن) بهبودیافتگان، بازماندگان، ترخیص شدگان، علائم ماندگار، پیامدها و پسا حاد استفاده شد. یافته ها: در جست وجوی مقالات در پایگاه های داده ۱۰۲۲۷ مقاله شناسایی شد. پس از حذف مقالات تکراری، مقالات به زبان های غیرفارسی و انگلیسی، مقالات غیرپژوهشی و غیرمرتبط با موضوع، تعداد ۶۱ مقاله به دست آمد که به بررسی علائم ماندگار بیماران ترخیص شده و بهبودیافته پرداخته بودند. بیشترین علائم شامل تنگی نفس، خستگی و ضعف اکتسابی، مشکلات روان شناختی و کاهش کیفیت زندگی بود. نتیجه گیری: یافته ها نشان داد با توجه به علائم ماندگار و شرایط بالینی ناشی از بیماری کووید-۱۹، توانبخشی حرکتی و ریوی برای بهبودیافتگان ضروری است. این برنامه ها باید در بخش های تخصصی یا از طریق توانبخشی خانگی با هدف بازیابی مهارت های حرکتی و بهبود وضعیت روانی ادامه یابد.