تحلیل وضعیت و چالش های خرید راهبردی در مسیر دستیابی به پوشش همگانی سلامت در ایران

زمینه و هدف: خرید راهبردی در خدمات بهداشتی و درمانی یکی از مولفه های مهم در بهبود عملکرد نظام سلامت و یکی از مهم ترین موضوعات در اصلاح سیستم سلامت در سراسر جهان است. خرید سنتی (منفعل) به دلیل مشکلاتی از قبیل کارایی پایین در سیستم بهداشت و درمان، نداشتن منابع هدفمند، ناکارآمدی منابع و عدالت ضعیف در دسترسی به خدمات نقاط ضعف دارد. سازمان بهداشت جهانی برای حل این مشکلات، خرید راهبردی را به عنوان یک فعالیت اصلی برای بهبود عملکرد سیستم سلامت معرفی کرده است. ازاین رو مطالعه حاضر با هدف بررسی چالش ها و مشکلات خرید راهبردی بخش سلامت انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع کیفی است که به منظور جمع آوری اطلاعات، ابتدا قوانین و سیاست های بالادستی در حوزه خرید راهبردی در ایران بررسی شد. در مرحله بعد با ۲۵ نفر از سیاست گذاران نظام سلامت در خصوص چالش های خرید راهبردی و اقدامات انجام شده مصاحبه شد. داده ها به روش تحلیل محتوا و با استفاده از نرم افزار MAXQDA نسخه ۱۰ تجزیه وتحلیل شد. یافته ها: طی تحلیل وضعیت موجود در ۵ بعد خرید راهبردی، ۲۱ موضوع و ۵۷ زیرموضوع طبقه بندی شد. مهم ترین موضوعات در بین یافته ها موضوع تولیت و حاکمیت با بیشترین فراوانی ۶۲ درصد و نظام اطلاعات سلامت با فراوانی ۴۷ درصد است. با تحلیل یافته های پژوهش ۵۲ چالش شناسایی و بررسی شد. نتیجه گیری: با وجود تمام مزایای خرید راهبردی، اثربخشی آن مبتنی بر اجرای موفق و همکاری موثر همه ذی نفعان است. علاوه بر این، ممکن است لازم باشد خرید راهبردی انجام شود که با شرایط هر کشور و نیازهای جامعه مطابق است؛ لذا ایجاد زیرساخت های لازم و مرتفع کردن چالش ها برای اجرای بهینه آن در کشور ما ضروری است.