بررسی کارکرد نظریه‎های اقتصاد کلان متعارف در ایران

شکل‎گیری نظریه‎های اقتصاد کلان نتیجه تحلیل و تبیین رفتارهای اقتصادی افرادی است که در چارچوب مکتب فکری سرمایه‎مداری عمل می‎کنند. مبانی فکری و ساختارهای حاکم بر اقتصاد سرمایه‎داری مانند نوع مالکیت، نوع حکمرانی منشا شکل‎گیری رفتارها و پیدایش نهادهای خاص مانند نهاد بانک و بازار سرمایه شده، این رفتارها و نهادها در طی زمان با بحران های خاص مواجه و نظام فکری سرمایه‎مداری در مقام رفع مشکل به مکتب و به دنبال آن نظریه جدید اقتصاد کلان رسیده است؛ به عبارت دیگر، نظریه‎های اقتصاد کلان در مقام رفع بحران و حل مسئله غرب بوده است و در مبانی، ساختارها و نهادهای نظام سرمایه‎داری ریشه دارد. اکنون پرسش این است که آیا نظریه‎های مذکور می‎تواند برای اقتصاد ایران و حل مشکلات آن کارا و موفق عمل کنند؟ برای پاسخ به این پرسش با روش تجربی−تطبیقی به بررسی نظریه‎هایی پرداخته که با توجه‎ به فضای حاکم در نظام سرمایه‎داری شکل‎گرفته‎اند و سپس ساختارها، وضعیت و نهادهای حاکم بر اقتصاد ایران در همان فاصله زمانی بررسی شده است. نتایج نشان می‎دهد رفتارهایی که براساس مبانی، فضا و ساختارهای نظام سرمایه‎داری شکل می‎گیرد و به شکل‎گیری نظریه‎های اقتصاد کلان متعارف می انجامد؛ به طور ماهوی با رفتارهایی که در اقتصاد ایران شکل می‎گیرد، متفاوت است. پس این نظریه‎ها به صورت عمومی و مطلق قابل نسخه‎برداری برای اقتصاد ایران نمی‎باشند.