بررسی حس مکان در بناهای تاریخی دوره قاجار؛ نمونه موردی مدرسه و آب انبار سردار محله آخوند

با توجه به این که حس مکان از کیفیت فضا و چگونگی طراحی تاثیر می پذیرد هدف این تحقیق آشنایی با این مفهوم و روشن کردن عوامل ایجادکننده آن برای طراحی بهتر است. هرچند معانی زیادی برای مکان و فضا گفته شده است اما مشخصه مکان که در این تحقیق به آن توجه می شود خاص تر بودن آن نسبت به فضا و در هم تنیدگی آن باارزش های انسانی است و ویژگی فضا، انتزاعی و عینی بودن آن نسبت به مکان است. پژوهش حاضر از منظر هدف پژوهشی، جز تحقیقات کاربردی محسوب می گردد. شیوه ی انجام پژوهش توصیفی-تحلیلی می باشد که با بررسی ادبیات پژوهش تلاش شده است مولفه های حس مکان در بناهای اجراشده در دوره ی قاجار در محله ی آخوند قزوین بررسی گردد. تحلیل نتایج بیانگر آن است که عواملی مانند عوامل ادراکی، شناختی، عوامل اجتماعی و عوامل محیطی- کالبدی در جهت بازتاب حس مکان از عوامل بسیار تاثیرگذار می باشند که هرکدام شامل زیرمولفه های متعدد می باشد. از این نتایج می توان جهت شناخت و تقویت عوامل موثر بر ایجاد حس مکان استفاده کرد، این مولفه های در مدرسه و آب انبار محله آخوند قزوین که از شاهکارهای معماری دوره قاجار می باشند، موردبررسی قرار گرفت و بررسی ها نشان داد که حس و مکان و مولفه های آن در این دو اثر تاریخی به وضوح دیده می شود.