مبانی ارزیابی و انتساب مسئولیت مدنی مدیران در شرکت های سهامی ایران و آمریکا

شرکتهای سهامی که به صورت عام و خاص اداره می شوند با توجه به حیطه ی فعالیت آنها در امور تجاری و قصور برخی مدیران، مستلزم جبران خسارت هستند و در این خصوص، طرح دعاوی مختلفی در مراجع قضایی مشاهده می شود. جبران خسارت از سوی مدیران شرکت های سهامی در حقوق ایران با توجه به منشا فقهی و حقوقی آن بر حسب مبانی مسئولیت مدنی همچون قاعده ی لاضرر، تسبیب، اتلاف و همچنین نظریه تقصیر، خطر، مختلط و تضمین حق مورد مطالعه قرار می گیرد به طوری که طبق مواد ۱۴۲ و ۱۴۳ لایحه اصلاح قانون تجارت مصوب ۱۳۴۷، اعضاء هیئتت مدیره در برابر هر گونه قصور و سهل انگاری خویش و دیگر اعضاء، که منجر به ورود خسارت و یا ضرر به شرکت شود، به صورت فردی و گروهی در مقابل سهامداران و اشخاص ثالث مسئول می باشند و در حقوق آمریکا که منشا آن رویه ی قضایی نظام حقوقی کامن لا می باشد بر حسب نوع، میزان و درجه تقصیر، مسئولیت مدیران شرکت های سهامی مورد ارزیابی قرار گرفته است و در نتیجه عنصر تقصیر در هر دو نظام حقوقی ایران و آمریکا به عنوان معیار شناسایی مسئولیت مدنی مدیران شرکت های سهامی مورد نظر است هر چند که در حقوق ایران همچون حقوق آمریکا معیار مشخص و جامعی در راستای انتساب تقصیر و الزام به جبران خسارت مدیران شرکت های سهامی وجود ندارد و اغلب، نظریات مختلفی در راستای شناسایی تقصیر مورد مطالعه قرار گرفته است که راهکار مناسب و واحدی را ارائه ننموده اند.