راه های خسروانی و آئین نوروز

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 92

نسخه کامل این مقاله ارائه نشده است و در دسترس نمی باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_CHIST-13-52_003

تاریخ نمایه سازی: 17 مهر 1401

چکیده مقاله:

راه­های خسروانی و آئین­ نوروز سید حسین میثمی[۱] چکیده راه­های خسروانی یا طروق­الملوکیه، نظام موسیقی دوران ساسانی است که به­نظر می­رسد باربد و نگیسا در تدوین آن نقش داشته­اند. در قرون نخستین اسلامی، در چهار منبع به این نظام پرداخته شده است. اسامی تغییریافته­ای نیز در دو منبع دوران اسلامی وجود دارد که بین آنها و چهار منبع پیش­گفته ارتباطی دیده می­شود؛ موضوعی که در تحقیقات گذشته به آن توجه نشده است. اکثر پژوهشگران پیشین درباره معنی و ریشه این اسامی حدس­هایی مطرح کرده­اند. در این تحقیق تلاش می­شود با استفاده از زمینه­های فرهنگی و تغییرات اسامی راه­ها در دوران اسلامی، به چگونگی ماهیت و ارتباط آنها با آئین نوروز و احتمالا مهرگان پی برد. این تحقیق توصیفی­­ تحلیلی و گردآوری اطلاعات مبتنی بر روش کتابخانه­ای است. مهم­ترین سوال­های تحقیق به چیستی راه­های خسروانی و ارتباط آن با آئین­ نوروز و تغییرات اسامی آن در دوران اسلامی مربوط می­شود. با توجه­ به نتایج به­ دست آمده می­توان بیان کرد که مهم­ترین اهداف آئین نوروز، تقویت موقعیت شاه و دریافت مالیات­ها و هدایا و آرزوی بهروزی معیشتی است و راه­های خسروانی در همین خصوص تدوین و اجرا می­شد. به­نظر می­رسد که هر یک از این راه­ها به روزهای هفتگانه نوروز (عام، خاص) و نیایش باران تعلق داشته­اند.     واژه­های کلیدی: خسروانی­ها، باربد، نگیسا، نظام موسیقی، دوره ساسانی، نوروز عام، نوروز خاص   [۱] . سید حسین میثمی، دانشیار دانشگاه هنر تهران  /meysami@art.ac.ir meisami۶۱۷@gmail.com تاریخ تایید : ۱۶/۳/ ۱۴۰۱ – تاریخ تایید : ۱/۶/۱۴۰۱

نویسندگان

حسین میثمی

Tehran University of Arts

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • Akdoğan, Bayram, (۱۹۹۶) "Fethullah Şirvâni ve Mecelletü’n fi’l-Mûsika", doktora Tezi, ...
  • Boyce, Mary (۱۹۸۵), ''ANĀHĪD ", The Encyclopedia Iranica, Volume ۱, ...
  • Christenssen, Arthur (۱۹۱۸), "Some Notes Persian Melody-Names of the Sasanian ...
  • Farmer, Henry George (۱۹۲۶), "The Old Persian Musical Modes", Journal ...
  • (۱۹۲۹), A History of Arabian Music, LUZAC & co. ۴۶ ...
  • Landels, John G. (۲۰۰۰), Musicin Ancient Greece And Rome, Routledge, ...
  • Shiloah, Amnon (۱۹۷۹), The Theory of Music in Arabic Writings ...
  • Meynard, de Barbier (۱۸۶۱-۱۸۷۷), Les Prairies d'or (Murūǧ al-d̲ahab wa-ma´ādin ...
  • Ørberg, Hans Henning (۱۹۹۸), Latin-English Vocabulary II, published by Focus ...
  • Vjloten, a. 'Vjl'n (۱۸۹۸), Le livre des Beautés et Des ...
  • Vloten, G. Van (۱۸۹۸), Le livre Des Beautés Et des ...
  • آموزگار، ژاله (۱۳۸۱)، « گزارشی ساده از گاهشماری در ایران ...
  • ابن خرداذبه (۱۹۶۹)، مختار من کتاب اللهو الملاهی، نشره عن ...
  • (۱۳۷۱)، مسالک و ممالک، ترجمل سعید خاکرند، مقدمه آندره میکل، ...
  • بوعلی سینا، شیخ الرئیس (۱۳۹۴)، جوامع علم موسیقی ریاضیات شفاء، ...
  • (ن. خ)، جوامع علم موسیقی ریاضیات شفاء؛ کتابخانه مجلس شورا، ...
  • ابن منجم (۱۳۸۸)، رساله فی الموسیقی، به اهتمام سید محمد ...
  • اکبری، امیر (۱۳۸۷)، «کعبه زرتشت و اهمیت تاریخی کتیبه شاپور ...
  • الجاحظ البصری، ابی عثمان عمرو بن بحر (۱۳۲۴ق)، کتاب المحاسن ...
  • (۱۴۱۸)، المحاسن و الاضداد، شیخ محمد سوید، مکان النشر: بیروت، ...
  • (۱۳۴۳)، تاج، ترجمه محمدعلی خلیلی، محل نشر: تهران نشر کتابخانه ...
  • اسدی طوسی، ابومنصور علی بن احمد (۱۳۱۹)، کتاب لغت فرس، ...
  • انجوشیرازی، میرجمال الدین حسین بن فخرالدین حسن (۱۳۵۱)، فرهنگ جهانگیری ...
  • امیرعنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندربن قابوس بن وشمگیربن زیار (۱۳۳۵)، قابوس ...
  • اینوسترانتسف، کنستانتین (۱۳۴۸)، مطالعاتی درباره ساسانیان، ترجمه کاظم کاظم زاده، ...
  • بامشادی و دیگران (۱۳۹۸)، «پسوندهای اشتقاقی، «-ین» و «-ینه» در ...
  • برکشلی، مهدی (۲۵۳۷)، اندیشه های علمی فارابی در مورد موسیقی، ...
  • برون، ادوارد (۱۳۳۵)، تاریخ ادبی ایران (جلد اول)، ترجمه، تحشیه ...
  • بلعمی، ابوعلی (۱۳۷۳)، تاریخنامه طبری، تصحیح و تحقیق محمد روشن، ...
  • بنایی، علی بن محمد معمار (۱۳۶۸)، رساله در موسیقی، زیر ...
  • بهار، مهرداد (۱۳۶۲)، پژوهشی در اساطیر ایران (پاره نخست)، محل ...
  • بویس، مری و فارمر، هنری جورج (۱۳۶۸)، دو گفتار درباره ...
  • بینش، محمد تقی (۱۳۷۱)، سه رساله فارسی در موسیقی، موسیقی ...
  • بیانی، خانبابا (۱۳۴۶)، «موسیقی یکی از مظاهر تمدن درخشان ایران ...
  • بیرونی، ابوریحان محمد ابن احمد خوارزمی (۱۳۵۲)، التفهیم لاوایل صناعت ...
  • تتوی، عبدالرشیدبن عبدالغفور حسینی مدنی (۱۳۳۷)، فرهنگ رشیدی (دو جلد)، ...
  • تهماسبی، ارشد (۱۳۹۷)، کتاب گوشه فرهنگ نواهای ایران، محل نشر: ...
  • ثبوت، اکبر (۱۳۸۹)،«موسیقی ایرانی در سرزمین عربی حیره»، فصلنامه موسیقی ...
  • ثمودی، فرح (۱۳۸۷)، ایزدبانوان در ایران باستان و هند، محل ...
  • تفضلی، احمد (۱۳۶۹/۱۳۷۵)، «باربد»، دانشنامه جهان اسلام، حرف ب، جلد ...
  • (۱۳۸۵)، «فهلویات»، نامه فرهنگستان، دوره ۸ , شماره ۱ (پیاپی ...
  • (۱۳۸۶)، تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، به کوشش ژاله ...
  • تقی زاده، حسن (۱۳۱۶)، گاه شماری در ایران قدیم، محل ...
  • تقی زاده، نامعلوم (۱۳۶۶)، توضیحات تقی زاده ذیل مقاله «موسیقی ...
  • ثابت زاده، منصوره (۱۳۸۳)، «بوسلیک»، دایره المعارف بزرگ اسلامی، جلد ...
  • ثعالبی، عبدالملک بن محمد بن اسماعیل نیشابوری (۱۳۶۸)، تاریخ ثعالبی ...
  • ثعالبی، ابو منصور محمد بن عبد الملک (۱۳۸۴)، شاهنامه ی ...
  • جنیدی، فریدون (۱۳۶۱)، زمینه شناخت موسیقی ایرانی، محل نشر: تهران، ...
  • خلف تبریزی، محمد حسین (۱۳۶۲)، برهان قاطع (پنج جلد)، به ...
  • خیام، عمر (۱۳۱۲)، نوروزنامه، تصحیح مجتبی مینوی، محل نشر: تهران، ...
  • دهخدا، علی اکبر (۱۳۷۷)، لغت نامه (جلد هشتم)، زیر نظر ...
  • رجب زاده، عسکرعلی (۱۳۸۳)، باربد و زمان او، محل نشر: ...
  • رحمتی، محمدکاظم (۱۳۸۸)،«پاره های نسخه شناسی»، پیام بهارستان، شماره چهارم، ...
  • رزمجو، شاهرخ (۱۳۸۲)،«خدایان ناشناخته در تقویم هخامنشی»، نامه ایران باستان، ...
  • رضائی، ایرج و دیگران (۱۳۹۹)، «بنای سرخه دیزه ناودار ایوان ...
  • ستایشگر، مهدی (۱۳۷۴)، واژه نامه موسیقی ایران زمین (جلد اول) ...
  • (۱۳۷۵)، واژه نامه موسیقی ایران زمین (جلد دوم)، محل نشر: ...
  • شیخ الرئیس بوعلی سینا (۱۳۹۴)، جوامع علم موسیقی از بخش ...
  • شیروانی، فتح الله (۱۳۸۸)، «المجله فی الموسیقی»، میراث بهارستان (مجموعل ...
  • صفرزاده، فرهود (۱۳۹۷)، «خسروانی»، دایره المعارف بزرگ اسلامی، شماره ۲۲، ...
  • صیرفی، شهاب الدین (۱۳۹۶)، خلاصه الافکار فی معرفه الادوار، تصحیح ...
  • طهماسبی، طغرل (۱۳۸۰)، موسیقی در ادبیات، محل نشر: تهران، انتشارات ...
  • عفیفی، رحیم (۱۳۴۹)، «آفرین پیامبر زرتشت»، مجله دانشکده ادبیات و ...
  • عوفی، محمد (۱۳۸۹)، لباب الباب، تصحیح ادوارد جی. بروان، با ...
  • عوفی، سدید الدین (۱۳۸۷)، متن انتقادی جوامع الحکایات و لوامع ...
  • فاتحی نژاد، عنایت الله (۱۳۹۵)، «جاحظ»، دایرهالمعارف بزرگ اسلامی، جلد ...
  • فارابی، ابونصرمحمد بن محمدبن طرخان (۱۳۷۵)، کتاب موسیقی کبیر، مترجم ...
  • (۱۳۹۳)، کتاب الموسیقی الکبیر، ترجمه و شرح به فارسی دکتر ...
  • (ن. خ) احصاء الایقاعات، کتابخانه مانیسا گنل ترکیه، در مجموعه ...
  • فرهانی، مهشید و خضرایی، بابک (۱۳۹۰)، «خسروانی»، دانشنامه جهان اسلام، ...
  • فره وشی، بهرام (۱۳۹۰)، فرهنگ زبان پهلوی، محل نشر: تهران، ...
  • قیس رازی (در اصل الرازی)، شمس الدین محمد (۱۳۱۴)، المعجم ...
  • کریستنسن، آرتور (۱۳۸۵)، ایران در زمان ساسانیان، مترجم، رشید یاسمی، ...
  • کندی (۱۹۶۲). مولفات الکندی الموسیقیه، به کوشش زکریا یوسف، مکان ...
  • کیان فرزاده، سعید (۱۳۸۲)، «راه های خسروانی»، کتاب ماه هنر، ...
  • گاسکه، آمده (۱۳۹۰)، پژوهش در کیش و اسرار میترا، ترجمه ...
  • گنجی، محمدحسن (۱۳۸۵)، «اقلیم»، دایره المعارف بزرگ اسلامی، جلد نهم، ...
  • مارکوارت، یوزف (۱۳۷۳)، ایرانشهر بر مبنای جغرافیای موسی خورنی، ترجمه ...
  • مبارکشاه بخاری (۱۳۹۲)، ترجمه شرح مبارکشاه بخاری بر ادوار ارموی ...
  • مراغی، عبدالقادر بن غیبی حافظ (۱۳۸۸)، جامع الالحان، مقابله و ...
  • مسعودی، ابولحسن علی بن حسین (۲۵۳۶)، مروج الذهب و معادن ...
  • مسعودی، علی بن حسین (۱۴۲۵)، مروج الذهب و معادن الجوهر، ...
  • معینی سام، بهزاد (۱۳۸۷)، «ریشه شناسی واژه اصفهان»، مجله زبان ...
  • ملاح، حسینعلی (۱۳۴۱)، «موسیقی دوره ساسانی»، مجله موسیقی، شماره های ...
  • (۱۳۵۰)، «موسیقی دوره ساسانی و مقام های متداول آن اعصار»، ...
  • ملک، رشید (۱۹۷۵)، حضرت امیر خسرو کا علم موسیقی، لاہور، ...
  • منوچهری دامغانی (۱۳۵۶)، دیوان منوچهری دامغانی، با حواشی و تعلیقات ...
  • میثمی، سیدحسین (۱۳۹۸)، موسیقی در دوره غزنویان، محل نشر: تهران، ...
  • میرزاخان، ابن فخرالدین محمد (۱۳۵۴)، تحفهالهند (جلد اول)، تصحیح و ...
  • مولف نامعلوم (۱۳۷۵)، «المختصر المفید فی بیان الموسیقی و اصول ...
  • ناصرخسرو قبادیانی، ابومعین مروزی یمگانی (۱۳۶۳)، جامع الحکمتین ، به ...
  • ناظم الاطباء، میرزا علی اکبرخان نفیسی (۱۳۵۵)، فرهنگ نفیسی (پنج ...
  • نظامی، الیاس بن یوسف (۱۳۸۸)، فرهنگ موضوعی آثار نظامی (۲) ...
  • نیشابوری، محمد (۱۳۷۴)، رساله موسیقی محمد بن محمود بن محمد ...
  • نیک فهم خوب روان، سجاد و کردمافی، سعید (۱۳۹۵)، «موسیقی ...
  • هاشمی و دیگران (۱۳۸۹)، نهضت ترجمه، محل نشر: تهران، نشر ...
  • همدانی، علی کرم (۱۳۹۵)، «جبال»، دایره المعارف بزرگ اسلامی، جلد ...
  • هینلز، جان (۱۳۷۳)، شناخت اساطیر ایران، ترجمه ژاله آموزگار و ...
  • یاوریان، اکبر (۱۳۹۳)، خسروانی پژوهشی در اسامی الحان دوره ساسانی، ...
  • نمایش کامل مراجع