تاملی درباره ترکیب «سرعلف» در مرزبان نامه

از دیرباز بر سر ضبط صحیح «سرعلف» و معنای آن در داستان «شتر با شتربان» در باب هفتم مرزبان نامه، اختلاف نظر وجود داشته و همچنان باب بحث درباره آن گشوده است. علامه محمد قزوینی در پانویس به یکسانی ضبط این واژه در همه نسخ اشاره کرده است اما با نهادن علامت پرسش، در صحت ضبط و معنای آن تردید کرده است. دیگر مصححان، شارحان و پژوهشگرانی که نکاتی درباره تصحیح و تحشیه این متن قلمی کرده اند، نسبت به این واژه مواضع متفاوتی داشته اند: گروهی از محققان این ضبط را پذیرفته اند و با ارائه معنا در ایضاح آن کوشیده اند؛ برخی از محققان آن را مصداق گشتگی متن دانسته اند و برخی تمام و یا قسمتی از آن را از متن حذف نموده اند و هرکدام برای پذیرفتن ضبط، حذف ترکیب و یا پیشنهاد واژه بدیل، دلایلی اقامه کرده اند. در این مقاله پس از بررسی و ارزیابی تفصیلی نسخ و شروح موجود، کوشیده ایم بر پایه داده های گویشی ضبط صحیح را مشخص کرد و معنای دقیقی از این واژه به دست دهیم. این واژه در گویش های جنوب خراسان به معنای قسمت های نازک و نورسته سر گیاهان به کار می رود و مجازا به هرگونه علوفه و گیاه مرغوب و باکیفیت نیز اطلاق می شود.