بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی و تعیین محتوای فنولی و فلاونوئیدی گیاه دارویی Tussilago farfara L. در طبقات ارتفاعی مختلف و مراحل فنولوژی

مقدمه: گیاه علفی چندساله پای خر (.Tussilago farfara L) از خانواده Asteraceae است که برگ ها و گل های آن خاصیت دارویی دارد و از مواد موثر آن برای معالجه سرفه های خشک و درمان التهاب های دهان، گلو و مجاری تنفسی استفاده می شود؛ بنابراین، هدف از این مطالعه بررسی برخی ویژگی های فیتوشیمیایی گیاه پای خر (Tussilago farfara L.) و مقایسه تغییرات آن در طبقات مختلف ارتفاعی و مراحل فنولوژی است. مواد و روش ها: برای بررسی روند تغییرات میزان ماده موثر گیاه موردبررسی در گرادیان ارتفاعی، با توجه به حضور و فراوانی گونه، طبقات ارتفاعی ۱۱۰۰ تا ۲۶۰۰ متری در استان گلستان انتخاب شد. به منظور نمونه برداری از گیاه در مراحل فنولوژی (پیش از گلدهی، زمان گلدهی و پس از گلدهی) در هر طبقه ارتفاعی، به طور تصادفی از گیاه در هریک از پنج طبقه ارتفاعی، نمونه­ها جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل گردید. در پژوهش حاضر محتوای فنول کل با استفاده از روش فولین سیوکالتو، محتوای فلاونوئید با روش آلومینیوم کلرید و همچنین بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره متانولی تهیه شده با استفاده از معرف DPPH صورت گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد، بیشترین مقادیر محتوای فنول کل، فلاونوئید و فعالیت آنتی اکسیدانی در ارتفاعات بالاتر از ۲۲۰۰ متر است و اختلاف معنی داری میان طبقات ارتفاعی به لحاظ ویژگی های فیتوشیمیایی وجود داشت. یافته های تحقیق در بررسی و مقایسه خصوصیات فیتوشیمیایی گیاه در میان مراحل مختلف فنولوژی نشان داد، بالاترین مقدار محتوای فنول کل و فلاونوئید در مرحله فنولوژی گلدهی و بالاترین میزان فعالیت آنتی اکسیدانی برگ گیاه در مرحله رویشی با مقدار ۰۸/۴۲ درصد مشاهده شد. بحث و نتیجه گیری: نتایج این مطالعه اطلاعات ارزشمندی در تعیین دامنه ارتفاعی و مرحله فنولوژی مناسب در برداشت برگ این گیاه، به منظور دستیابی به بالاترین مقادیر محتوای فنول، فلاونوئید و فعالیت آنتی اکسیدانی، برای دسترسی فعالان در زمینه گیاهان را دارویی فراهم آورد.