ارزیابی نیازهای آموزشی کشاورزان دارای سامانه آبیاری تحت فشار با رویکرد سازگاری با کم آبی (مطالعه موردی: استان قزوین)

در حال حاضر استفاده پایدار از منابع آب، چالش قرن به ویژه در کشورهای خشک و نیمه خشک است. استفاده صحیح از سامانه های آبیاری تحت فشار موجب افزایش بهره وری در گیاهان می شود. این پژوهش به منظور ارزیابی نیازهای آموزشی کشاورزان دارای سامانه آبیاری تحت فشار با رویکرد سازگاری با کم آبی در استان قزوین انجام شد. برای نیازسنجی آموزشی کشاورزان از الگوی سه بعدی کافمن، کوریگان و جانسون و روش دلفی استفاده شد. یافته های این پژوهش نشان داد آگاهی و مهارت کشاورزان از نظر "کشاورزان"، "صاحب نظران" و "آموزشگران" برای زارعین به ترتیب ۲۶/۱±۱۰/۳، ۷۶/۰±۲۵/۲ و ۸۱/۰±۲۳/۲ و برای باغداران به ترتیب ۱/۱±۶۹/۳، ۷۵/۰±۳۱/۲ و ۸۷/۰±۴۵/۲ (از امتیاز کل۵) است. آگاهی و مهارت کشاورزان در اکثر نیازهای آموزشی به ویژه از دیدگاه صاحب نظران و آموزشگران کمتر از مقدار متوسط (امتیاز ۳) است. پر اهمیت ترین نیازهای آموزشی بر اساس سه دیدگاه فوق به ترتیب مربوط به گویه های «تعیین زمان آبیاری با ابزارها و فناوری های جدید»، «نحوه آبیاری خاص هر نوع محصول» و «تطبیق مدیریت مزرعه با نوع سامانه آبیاری» برای زارعین و «کاهش تلفات آب در استخرهای آبیاری»، «نحوه آبیاری خاص هر نوع محصول» و «نحوه بهره برداری از سامانه های آبیاری تحت فشار» برای باغداران بود. نتایج این پژوهش اولویت های تعریف سرفصل ها و دوره های آموزشی برای کشاورزان دارای سامانه آبیاری تحت فشار را نشان داد. همچنین یافته های این پژوهش نشان داد که کشاورزان به اهمیت و ضرورت آموزش آگاهی دارند و برای آموزش اثربخش باید پژوهش های آینده بر روی شناسایی شیوه های آموزشی متناسب با شرایط اقلیمی، فرهنگی و اجتماعی تمرکز یابد.