جایگاه دولت در اندیشه جریان چپ پس از انقلاب اسلامی

جریان چپ در تاریخ معاصر ایران به عنوان جریانی عمده قلمداد می شود که از دوران مشروطه تا انقلاب اسلامی همواره نقش فعالی در تحولات سیاسی و اجتماعی داشته است. پس از انقلاب اسلامی با توجه به زیست فکری جریان های چپ در منازعات گفتمانی، نقش فعال تری در مباحث علمی ایفا می کنند. جریان چپ ایرانی که به تغییرات انقلابی، ساختاری، دفعی و حتی ضدیت با سرمایه داری و امپریالیسم برخاسته از آن با چاشنی نوسازی بومی می نگرد، به مدرنیته با جهت گیری های عقلانی، علمی، اومانیستی و سکولار گرایش دارد. رویکرد انتقادی نسبت به تئوری های توسعه و رد نظریه های کلان نوسازی و گرایش به سوی مدرنیته سوسیالیستی را می توان از مشخصه های فکری آنها برشمرد. این جریان تلاش می کند تا با رهیافت انتقادی به بازاندیشی در نقش و کارویژه دولت بپردازد. از این رو در این پژوهش می کوشیم تا با بهره گیری از روش جریان-شناسی سیاسی، رویکرد نمایندگان فکری این جریان را مورد واکاوی قرار دهیم. آنچه از رهیافت جریان چپ برمی آید این است که در تحلیل مناسبات جامعه و دولت بر روی نقش طبقات اجتماعی تاکید دارند و می کوشند تا شکل گیری دولت مدرن و سکولار را در فرآیند توسعه و نوسازی ارزیابی کنند. نمایندگان فکری این جریان، ضمن برشمردن جایگاه نسبی و مستقل برای دولتها، شرط توسعه و نوسازی را نه در تقویت و گسترش اقتدار دولتها، بلکه در تکامل و بسامانی جامعه مدنی در سپهر قدرت و سیاست می دانند. مقاله حاضر می کوشد تا آراء و اندیشه های متفکران جریان چپ درباره ی جایگاه دولت را مورد بررسی قرار دهد.