ضرورت مشروعیت در ولایت فقیه

نظام های سیاسی همواره نیازمند مسئله مشروعیت هستند تا خط رابط آنها و نظام های اجتماعی برقرار گردد. همین مهم زمینه ساز ظهور انواع نظریه های مشروعیت از ادوار گذشته تاریخی تا امروز بوده است. مجاری ظهور این مشروعیت گاه بر حسب موازین دینی و الهی، گاه بر اساس دستاوردهای فلسفی و اجتماعی و گاه مبتنی بر آرای سیاسی است. وجه دینی مشروعیت در اسلام شیعی نشان می دهد که عامل اصلی توجیه و مشروع ساختن ساختار حاکمیت شارع مقدس و آموزه وحیانی بوده است. با این حال دین مبین اسلام به دلیل شرایط حاد و خطیر این امر و اهمیت حیاتی مسئله اجتماع سیاسی نهایت احتیاط و توجه را در قالب توصیه ها و برقرارسازی شرایط مشخص را لحاظ نموده است. مفهوم ولایت که علاوه بر منبع قرآن و سنت و روایات ائمه معصومین به لحاظ اجماع و عقل نیز واجد حجیت لازم و برهان متقن است نشان می دهد که تا چه اندازه در زمان غیبت امام معصوم زعامت و ولایت جامعه اسلامی باید بر عهده فقیه واجد شرایط باشد. بر این اساس شروط پیشیینی ولایت و فقاهت همان محور و کانونی است که در اصطلاح «ولی فقیه» دیده می شود. بر اساس چنین نگرشی است که نظام اسلامی تحت قیمومیت و رهبری چنین فردی می تواند به اعتبار موازین اسلام شیعی دارای مشروعیت و وجاهت لازم باشد. اهمیت این موضوع سبب شده تا مقاله حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی به مبانی، شرایط و ساز و کار مشروعیت یابی مفهوم «ولایت فقیه» و نظام اجتماعی و سیاسی تحت هدایت او را مورد بررسی و شناسایی قرار دهد.